Để thi sử tốt hơn

Để thi sử tốt hơn là phần II của Để học sử tốt hơn!

***

Một hôm lang thang trên Internet, tôi tình cờ lạc vào một trang web ắt hẳn là của một nhóm chuyên gia phụ trách ra đề thi tốt nghiệp phổ thông trung học. Đấy chắc là trang web nội bộ vì tôi đọc được rất nhiều thảo luận về hướng ra đề thi của các chuyên gia. Việc tôi lọt vào được trang web đấy không mất nhiều công sức chứng tỏ độ bảo mật của trang web có vấn đề. Nhưng có vẻ vấn đề đấy đã được phát hiện và khắc phục vì nửa giờ sau tôi cố quay lại trang web đấy nhưng không được. Tôi chưa kịp sao chép các đề thi dự kiến, và vì mới nhìn lướt qua tôi chỉ nhớ rằng trong môn lịch sử có một số đề như sau (tôi nhớ được vì đề khá ngắn):

Đề 1: Nếu anh /chị là lãnh đạo nước Việt Nam vào thời điểm 1945 – 1946, anh/chị sẽ có những chủ trương chiến lược nào để đối phó những mối nguy từ giặc ngoại xâm, giặc đói và giặc dốt?. Trình bày vắn tắt lý do cho những chủ trương đó. (Thời gian làm bài: 90 phút. Thí sinh được tự do sử dụng tài liệu.).

Đề 2: Nếu anh/chị là người có quyền quyết định, anh/chị có chọn Điện Biên Phủ làm chiến trường quyết định kết thúc kháng chiến chống Pháp hay không? Tại sao? ( Thời gian làm bài: 90 phút. Thí sinh được tự do sử dụng tài liệu.)

***

Dĩ nhiên, chuyện ở trên là bịa, vì ngoài tài mở hộp thư Yahoo hay Gmail:), tôi không có trình độ đột nhập bất kỳ trang web nào!

Ngoài ra, loại đề như trên, cũng như việc cho phép thí sinh mang tài liệu vào phòng thi trong một môn như môn Lịch sử chắc còn lâu mới diễn ra.

***

Quyết định của Bộ Giáo dục đào tạo năm nay về các môn thi tốt nghiệp phổ thông trung học, trong đó có cả Lịch sử lẫn Địa lý có vẻ như là một cú sốc đối với khá nhiều giáo viên và học sinh. Dạo quanh trên mạng có thể nghe khá nhiều lời kêu ca oán thán! Gì mà những hai môn “học bài”!

Có thể thấy qua những lời kêu ca đó là một phong cách dạy học rất là nghe ngóng: Từ đầu năm đến giờ, dường như các trường vừa dạy vừa đoán môn thi, kiểu như đoán số đề. Nay số đề ra trật, thì than.

Tại sao Lịch sử (và Địa lý) luôn được mặc định là môn “học bài”? Tại sao học sinh phải tụng như vẹt, cố nhớ và cố chép những gì mình nhớ ra khi làm bài thi? Một số trường còn tổ chức “dò bài” học sinh. Với kiểu dạy, học và thi như thế, đảm bảo đối phó xong kỳ thi là kiến thức sẽ theo gió cuốn đi.

Thế nhưng, có người đặt câu hỏi là có cần phải nhớ những kiến thức lịch sử không, khi bây giờ muốn biết gì chỉ cần search Google là ra. Thật ra, tôi cho rằng nhớ thì không cần nhớ, mà phải hiểu, mà hiểu thì tự nó nhớ. Nhớ phải đi từ sự hiểu mà ra, chứ không phải do tụng kinh. Có nhớ sử thì mới biết nước Lào không có đảo. Có nhớ sử thì không đập Givral. Đại để thế.

***

Với kiểu đề thi giả định trên kia, học sinh sẽ không phải tụng bài như vẹt, nhất là khi họ được mang tài liệu vào phòng thi. Nhưng tài liệu sẽ chẳng giúp ích gì nếu như họ không hiểu hoàn cảnh và ý nghĩa lịch sử của những giai đoạn, sự kiện lịch sử đó. Và nếu đề thi thật sự được ra theo kiểu như thế, có lẽ nhà trường không cần tổ chức dò bài cho học sinh!

Dĩ nhiên, đây chỉ là giả định!