Trả lời phỏng vấn F Magazine, một tạp chí thời trang, với tư cách độc giả
Anh đang đọc gì?
Tôi đang đọc
cuốn tiểu thuyết của nhà văn Tây Ban Nha Javier Marías, Tomorrow in the battle
think on me. Nhà văn này đã có hai cuốn được dịch ở Việt Nam là Trái tim bạc nhược và Người
đàn ông đa cảm.
Câu chuyện của cuốn sách anh đang đọc
là gì?
Tôi mới đọc được một phần ba, nên cũng không biết
câu chuyện sẽ dẫn chúng ta đến đâu, nhưng nó đặt ra một tình huống đặc biệt.
Một người đàn ông có hẹn với một phụ nữ mới quen. Cô ta mời anh ta đến nhà ăn
tối, dĩ nhiên có phần lãng mạn theo sau. Chồng cô ta đi công tác. Cô có một đứa
con 2 tuổi. Ăn tối xong, phải dỗ mãi cô ta mới cho đứa bé ngủ được. Khi hai
người họ đang ở vào khúc dạo đầu của yêu đương được độ 10 phút, thì người phụ
nữ đột nhiên lên cơn khó thở, và chết.
Anh ta sẽ phải làm gì trong căn hộ xa lạ, với một đứa trẻ 2 tuổi đang ngủ và
một người phụ nữ đã chết? Nếu lẳng lặng rút lui, anh ta sẽ không gặp phiền toái
gì và không ai biết anh ta từng có mặt ở đây, nhưng còn đứa bé 2 tuổi, lỡ nó
thức dậy và gặp nguy hiểm? Nếu anh ta ở lại? Chuyện ngoại tình sẽ vỡ lở, sẽ gặp
rắc rối với cảnh sát điều tra, người phụ nữ đã chết bị ô danh…
Đúng là chưa ăn được táo thì đã bị
rắn mổ vào chân! Ở vào hoàn cảnh người đàn ông đó, anh xử trí thế nào?
Xử trí thế
nào… hừm… tôi chưa bao giờ rơi vào hoàn cảnh đó (!) Tôi cũng không biết tác giả
sẽ đẩy nhân vật đến đâu. Lúc này anh ta đã tìm thấy số điện thoại của người
chồng đang công tác ở London
và mân mê nó trên tay. Riêng cái trường đoạn tâm lý này thôi đã kéo dài 50
trang và chưa hết. Những đoạn phân tích tâm lý nhân vật thật tinh vi, kỳ thú.
Vậy là anh, độc giả Lâm Vũ Thao, anh
sẽ chọn ở lại để rồi dấn thân vào hàng loạt các rắc rối không thể tiên liệu hết
hay rút êm, giao phó đứa trẻ cho bàn tay số mệnh?
Tôi ở lại.
Có lẽ phải như vậy. Tôi không làm khác được.
Anh xứng đáng là độc giả của Trái tim
bạc nhược và Người đàn ông đa cảm! Hẳn Javier Marías hài lòng về anh. Vì sao
anh lại ưu tiên đọc sách văn học, đặc biệt là tiểu thuyết, hơn hẳn các loại
sách khác?
Tôi đọc sách
không nhằm vào mục đích gì, soi sáng bản thân hay tìm niềm cảm thông, an ủi,
cũng không phải vì công việc, chỉ đơn giản là tôi thích. Bất cứ theo đuổi cái
gì thì đấy đều là niềm đam mê– theo đuổi để thỏa mãn mình. Khi đọc, tôi tìm
thấy nhiều niềm vui trong đó. Cuộc sống thực tế trải nghiệm thường không quá đa dạng, không đủ
đáp ứng cho đời sống cảm xúc và trí tưởng tượng của tôi. Đó cũng là lý do chung
nhất khiến người người ta tìm đến nghệ thuật. Riêng với tiểu thuyết, nó là nghệ
thuật, không chỉ hấp dẫn riêng tôi, “ Tiểu thuyết và nhạc giao hưởng là hai
nghệ thuật trụ cột của văn minh châu Âu”, Orhan Pamuk nói vậy.
Vì sao anh gạt bỏ tivi, phim ảnh,
nhạc nhẽo, nói chung là các bộ môn nghe – nhìn qua một bên để dành thời gian
cho sách mà không phải là ngược lại?
Tivi, tôi
không chịu nổi. 2 năm qua tôi không bật tivi, vợ tôi cũng không xem, chỉ còn
hai đứa con. Báo chí tôi chỉ lướt qua. Tôi có thể kiên nhẫn trong 7- 8 tiếng
liền cho đọc nhưng với tivi, các loại DVD nói chung, tôi thường chỉ có thể kiên
nhẫn với chúng 15- 20 phút là hết.
Anh bị sự trừu tượng của ngôn ngữ lôi
cuốn sâu vào thế giới của chúng, tôi nghĩ vậy. Có khi nào anh tự đánh đắm mình
trong thế giới tưởng tượng ấy không?
Không. Tôi
là luật sư, tôi rất tỉnh táo và lý trí. Tôi biết một cuốn sách hay chứ không phải cảm một cuốn sách hay. Tôi thưởng thức cái đẹp của cấu trúc, ngôn
ngữ, câu chuyện và văn phong chứ tôi không nhập thân vào tác phẩm hay nhân vật.
Anh có phải là người được yêu chiều,
kẻ được nhiều người vây quanh, đứa con cưng của số mệnh không?
Sao chị lại
nghĩ vậy?
Vì cách đọc sách của anh. Đấy thuần
túy là hoạt động trí óc của một nhà nghiên cứu dù anh không định nghiên cứu.
Anh không có sự đồng cảm về mặt tâm hồn với các nhân vật văn học, không tìm
thấy ở nó một niềm an ủi, thấu hiểu sâu xa. Sách vở không gây nên ở anh những
cơn chấn động quyết định đến cách nhìn cuộc đời và cách ứng xử với cuộc đời của
anh. Anh cũng không cần nương tựa vào sách để tăng sức chịu đựng với cuộc đời
này. Một tâm hồn không run rẩy với văn chương là một tâm hồn chưa từng trải qua
mất mát, khổ đau chăng?
Có lẽ tôi là
người nhiều may mắn trong cuộc đời, mà cái may mắn lớn nhất là khi sinh ra đất
nước không còn chiến tranh nữa. Nói không đồng cảm với nhân vật văn chương thì
không đúng. Tôi đồng cảm với các nhân vật, nhưng không run rẩy với văn chương
theo cách nói của chị. Còn theo cách nói của tôi thì tôi quan tâm đến bản thân văn
chương hơn nhân vật trong các tác phẩm. Những đau khổ, mất mát của cá nhân tôi,
cũng có, nhưng nhỏ nhặt, có là gì so với bao người.
Sách vở đẩy chúng ta ra khỏi sự lười
biếng của tư duy và cảm xúc, nhưng lại dễ khiến chúng ta rơi vào sự do dự trong
hành động. Anh có nhận thấy điều này ở mình không?
Không, tôi
sống rất cân bằng, sách vở không có những tác động tiêu cực lên tôi. Từ việc đọc
như một sở thích giờ đã trở thành cần thiết. Lúc nào tôi cũng phải đọc. Thời
gian không đọc tôi thấy mình trống rỗng, khô cạn. Đọc làm đầy năng lượng trong
tôi.
Đùa vui một tí, anh “bị” như thế lâu
chưa?
Tôi ham đọc
và đọc rất nhanh từ nhỏ. Thời gian đọc nhiều nhất là từ hồi học cấp II trở
xuống, sau đấy đến thời tuổi trẻ vẫn đọc
nhiều nhưng còn có những mối quan tâm
khác. 5 năm trở lại đây thì đọc kha khá.
Anh duy trì việc đọc mấy tiếng một
ngày? Tốc độ đọc hiện nay?
Thường ngày
tôi đọc 2- 3 tiếng. Với sách văn học tiếng Việt, tôi có thể đọc từ 100- 120
trang/ giờ, sách tiếng Anh khoảng 50 trang/giờ. Với sách lịch sử, nghiên cứu
thì chậm hơn.
Anh thường chọn sách theo tiêu chí
nào?
Tác giả. Tôi
để ý đến tác giả qua các bài viết về tác giả đó, và nếu thích, sẽ theo đuổi
mãi. Trong những năm gần đây, năm nào tôi cũng tìm ra được một tác giả yêu
thích. Ví dụ năm thì Paul Auster, tôi đọc cả chục cuốn của ông. Năm thì Orhan
Pamuk, 7 cuốn. Roberto Bolano, 5 – 7 cuốn liên tục. Năm ngoái tôi đọc Yukio
Mishima. Mỗi thời gian tôi tìm một tác giả và say sưa với họ. Năm nay tôi đang
muốn tìm một số tác giả của Đông Âu.
Nếu có thể trở thành một nhân vật
trong văn học, anh muốn trở thành ai?
Goldmund ,
trong tác phẩm Nhà khổ hạnh và gã lang thang
của Hermann Hesse. Tôi mong muốn trở
thành anh ta, vì đó là phần mình thiếu (thực ra tôi giống anh bạn thầy tu
Narziss hơn). Tôi muốn mà không đồng nhất về quan niệm cuộc đời với Goldmund.
Tôi hâm mộ anh ta ở kiểu sống lang bạt và khả năng chinh phục phụ nữ!
Nếu có thể lấy làm vợ một nhân vật
trong văn học, anh sẽ hỏi cưới ai?
Không, không
có ai.
Anh có thể yêu và chung sống với một
phụ nữ không màng gì đến văn chương sách vở không?
Chắc là
không.
Ai sẽ hấp dẫn anh, một cô thật xinh
hay một cô chăm đọc sách?
Một cô gái
có tâm hồn.
Nhật Chiêu cho rằng, đọc tiểu thuyết
“gần với ái ân”. Anh nghiện tiểu thuyết, anh giải thích giúp tôi được không?
Đọc sách làm
ta sướng nhưng cũng có thể làm ta đau. Chị tự luận ra phần còn lại nhé.
Bạn đọc có thể giao tiếp với anh qua
kênh nào?
Qua blog của
tôi, “bloggoldmund.blogspot.com”. Đây gần như là một blog chuyên về sách vở và
những người chơi trong ấy cũng toàn là mọt sách.
Hải Miên (thực hiện)