Vừa đi đường, vừa kể chuyện (V)

***

Kể từ ngày sang Silicon Valley tôi không còn vất vả tìm nơi vào internet nữa. Vấn đề bây giờ không phải là internet mà là thời gian vì lịch họp kín mít cả ngày, tối thì phải đi ăn tối cùng mọi người trong công ty, phải hoa tay múa chân và nói về những thứ nhiều phần nhàm chán chẳng hạn “thách thức”, “vấn đề”, “giải pháp”. Chỉ khi cái tôi hoa tay múa chân nói cười ha hả chào tạm biệt mọi người rúc về phòng rồi thì cái tôi tĩnh lặng mới trở lại.

Khách sạn tôi đang ở bên ngoài cửa mỗi phòng họp đều có bảng ghi số người tối đa phòng có thể chứa. Nếu chưa nhìn thấy một bảng tương tự ở Starbucks thì tôi sẽ tưởng khách sạn chu đáo nên làm thế để tiện việc tổ chức sự kiện. Thật ra, đó là quy định pháp luật. Ở Starbucks, bảng ghi rõ: Phòng này chứa tối đa x người. Chứa hơn số người quy định là vi phạm pháp luật và có thệ bị phát đến x đô. Tôi nghe nói lý do của quy định này là để đảm bảo an toàn cho những người trong phòng hay trong tiệm, nhất là trong trường hợp hỏa hoạn.

Cái ngày mà tôi chờ nhà thơ đến dẫn đi mua sách, tôi ngồi trên một băng ghế dài không tựa ven đại lộ Michigan. Đây là mép ngoài của công viên Millenium, ngày hè ấm áp nên rất nhiều người qua lại. Ngồi gần tôi, một bé gái đang loay hoay buộc hay cởi giày, bé để chai nước cam đang uống dở bên cạnh, trên băng ghế. Cha mẹ cô bé đứng nói chuyện với vài người cách đó chỉ chừng mười bước. Rất nhanh, một cảnh sát không biết từ đâu xuất hiện, gọi cha mẹ cô bé lại yêu cầu cầm chai nước cam lên. Ông giải thích, khi em bé loay hoay, chai nước làm bằng thủy tinh có thể rơi xuống, bể, và có thể gây nguy hiểm cho chính em bé đó cũng như những em bé khác đang chơi gần đấy.

Tôi thích những quy định và những viên cảnh sát như thế. Nó chứng tỏ sự an toàn của con người luôn được quan tâm.

***

Lý do chính tôi ghé Chicago trong chuyến công tác này là để dự lễ tốt nghiệp tiến sĩ một người bạn. Bạn tôi hoàn thành chương trình tiến sĩ sau 8 năm học và nghiên cứu tại Đại học Chicago.

Cách đây 8 năm, cũng ở Chicago tôi gặp bạn và một nhóm bạn bè người Mỹ của bạn - tất cả đều đang bắt đầu chương trình tiến sĩ ở đây. 8 năm sau, trong nhóm nghiên cứu sinh đấy, chỉ có bạn đã vượt xong ải cuối cùng, những người kia có người bỏ ngang, có người còn chưa bảo vệ xong đề cương luận án. Mất đến mười một mười hai năm để tốt nghiệp tiến sĩ một ngành khoa học xã hội tại một đại học Mỹ là chuyện thường. Bạn tôi chiếm năm mươi phần trăm số tiến sĩ tốt nghiệp từ trường SSA thuộc Đại học Chicago năm nay. Năm mươi phần trăm còn lại là một cô gái Mỹ.

Ở Việt Nam, có người bảy năm bảy bằng tiến sĩ, có người vừa đi làm toàn thời gian vừa nghiên cứu tiến sĩ, có người thậm chí hoàn thành tiến sĩ của Mỹ mà không biết tiếng Anh. Xã hội không bao giờ thiếu những màn kịch hài.

Tối hôm lễ tốt nghiệp, chúng tôi đi ăn ở một nhà hàng Mỹ. Biết trước khẩu phần ăn tại nhà hàng Mỹ nói chung rất to (không ngạc nhiên tại sao rất nhiều người Mỹ thừa cân) nên tôi chỉ khẽ khàng gọi một đĩa pasta, nhưng rốt cuộc tôi chỉ có thế giải quyết một phần nhỏ. Nếu ăn hết đĩa pasta đấy thì có thể sáu tháng sau tôi mới cần ăn lại, như một con trăn chúa sau khi xơi một con hươu. Kể ra, nếu một năm chỉ cần ăn hai lần cũng tốt, tiết kiệm được khối thời gian.

***