Catch 22

Mấy ngày qua, một trong những tin hàng đầu của thể thao nước nhà là chuyện VFF (Liên đoàn bóng đá Vẫn Như Cũ) gia hạn hợp đồng với ông Calisto, à quên, ông Calisto gia hạn hợp đồng với VFF. Bên nào gia hạn hợp đồng với bên nào, thì đằng nào VFF cũng là ngưởi trả lương và ông Calisto là người làm việc; cái khác chỉ là cách đây mấy năm khi hợp đồng được ký lần đầu thì VFF cành cao còn ông Calisto mong đợi ngậm ngùi, lần này, cái thế ngược lại. Sau chiến tích lần đầu đưa Việt Nam vô địch giải bóng đá Vùng Trũng và sau đó một năm đưa đội U23 mém vô địch Ao Làng, sự vụ giờ đã khác. Với bao nhiêu đại gia từ Nam chí Bắc theo đuổi, cộng với sự ủng hộ rầm rộ của dư luận, cành cao bây giờ là ông Calisto – ngôi sao thế kỷ 21, lương tâm của thời đại, một niềm hy vọng của Bắc Kỳ, còn VFF thì phải chờ tan trường, tan trường mà nôn nao nhìn áo trắng.

Sáng nay tin đã đưa rằng hợp đồng với ông Calisto đã đàm phán xong, chỉ còn chờ ký. Hợp đồng nghe nói 28 trang, hy vọng VFF có thuê luật sư, hy vọng thế. Tôi dĩ nhiên không được xem hợp đồng, nhưng đọc tin trên Tuổi Trẻ, tôi chú ý đoạn này:

“Tuy nhiên, vấn đề được dư luận hết sức quan tâm là việc HLV Calisto có đề cập và mong muốn được làm việc song song ở đội tuyển và một CLB khác đã không được hai bên nhắc đến trong cuộc thương thảo. Tuy nhiên, theo ông Lê Hùng Dũng, quan điểm của VFF là ông Calisto chỉ được làm việc duy nhất cho VFF chứ tuyệt đối không được làm việc cho CLB nào khác trong thời gian là HLV trưởng đội tuyển VN.

Ông Lê Hùng Dũng khẳng định: “Việc ông Calisto sẽ làm việc cho một CLB khác song song với làm việc cho VFF là không có trong thương thảo và trong ký kết hợp đồng. Trong đàm phán, nếu hai bên không đề cập vấn đề này cũng có nghĩa điều khoản đã bị loại trừ khỏi hợp đồng”. Hình ảnh của ông Calisto cũng sẽ được VFF sở hữu khi ông là HLV trưởng đội tuyển VN”.

Rất nhắng! Rất Lê Thị Liên Hoan, rất Azit Nexin, rất Jim Carrey, rất NMT!

Giả sử hợp đồng ký xong, vài ba tháng sau người ta thấy ông Calisto huấn luyện luôn cả Lạp Xưởng Ninh Bình, Chả Giò Cầu Tre hay Nem Khánh Hòa, thì VFF sẽ chẳng làm được gì ông Calisto cả, nếu ông vẫn làm tốt công việc ở đội tuyển quốc gia. Bởi vì, đã không nhắc đến trong đàm phán và không thỏa thuận trong hợp đồng, thì không có gì ràng buộc ông Calisto không kiếm thêm job được. "Quan điểm" của VFF không phải là văn bản có giá trị pháp lý, và "quan điểm" của VFF rất có thể khác với "quan điểm" của Calisto, và càng khác "quan điểm" của GM! Và bởi vì, Bộ Luật Lao Động Việt Nam quy định rằng: “Người lao động có thể giao kết một hoặc nhiều hợp đồng lao động, với một hoặc nhiều người sử dụng lao động, nhưng phải bảo đảm thực hiện đầy đủ các hợp đồng đã giao kết”. Thế cho nên, nếu hợp đồng giữa VFF và Calisto đúng như báo TT tường thuật, thì sắp tới có khi VFF lại được phen ngậm ngùi.

Còn tôi, hôm nay sau khi chộp lấy cuốn Xứ sở diệu kỳ tàn bạo của Murakami trong Xuân Thu và hớn hở đi ra tính tiền thì phát hiện ra mình chỉ còn 95.000 đồng. Cuốn này giá bìa 100.000 đồng, thế là ngậm ngùi gác lại. Âu thế cũng tốt, vác Murakami về nhà thế nào cũng phải đọc ngay, mà lại đang quyết tâm chiến đấu cho xong Catch 22. Catch 22 là một cuốn rất Catch 22. Đã ai đọc Catch 22 chưa?

Sững sờ và run rẩy

1. Thế là AIG cũng khép lại. AIG ở đây không phải là công ty bảo hiểm Mỹ. AIG là Asian Indoor Games, phiên bản tiếng Kinh treo trên các nẻo đường Sài Gòn là Đại hội thể thao châu Á trong nhà, hoặc Đại hội thể thao trong nhà châu Á, tùy chỗ, cái nào cũng được, vì đằng nào cũng có ai quan tâm đâu, trừ các quan chức ngành thể thao Việt Nam và cái ao bèo là mấy trang báo thể thao còm cõi nước nhà.

AIG là một đại hội thể thao gần như vô tiền – trước đây chỉ có hai lần được tổ chức – và chắc chắn là khoáng hậu – sau lần này, nó sẽ được dẹp đi. Một đại hội gần như không quá khứ và chẳng có tương lai, đã được các quan chức thể thao Việt Nam hồ hởi mang về nhà, tiêu tốn hết 100 triệu USD ngân sách Nhà nước. Và, để tương xứng với con số 100 triệu đô đó, hẳn người ta đã làm hết sức để Việt Nam vơ vét huy chương đến mức có thể. Nhờ đó, kết thúc đại hội, Việt Nam về nhì với 42 huy chương vàng, chỉ sau Trung Quốc (vuốt mặt chắc còn nể mũi), còn các đại ca châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan.v.v. Việt Nam cho ngửi khói cả. Quả là một bước đại nhảy vọt về thành tích nếu biết rằng AIG lần đầu Việt Nam đứng thứ 21 không có huy chương vàng nào, AIG lần hai Việt Nam đứng thứ 13 với 2 huy chương vàng. Giá như thành tích kinh tế hay giáo dục nước nhà cũng đại nhảy vọt như vậy!

Xem lại danh sách các môn thi đấu, mới thấy chúng ta toàn đưa vào những môn chả ai thèm chơi, như đá cầu, lặn, vovinam, pencak silat; có môn chỉ có hai hay ba đoàn tham gia thi đấu. Chẳng những thế, với các môn “thế mạnh”, chẳng hạn như Vovinam, chúng ta “lấy” huy chương cũng thật mạnh tay. Chính ông Phó trưởng ban tổ chức AIG trả lời phỏng vấn còn công nhận điều này.

2. Tôi không xem trận bóng đá giữa U23 và U23 Trung Quốc vừa rồi (hàng quán thì nhiều, nên ăn cũng phải chọn lọc chứ!), nhưng hôm sau xem tin trên báo cũng không khỏi sững sờ và run rẩy. Cái gì mà đè bẹp! Chênh lệch có hai bàn, 3-1 thì khác gì 2-0, mà cũng phải đến phút cuối mới thêm bàn nữa, còn thì cũng đá trối chết. Đấy là chưa kể, Trung Quốc tuy mang tiếng U23, nhưng nhiều cầu thủ chỉ 19, 20 tuổi. Nói chung, đội nhà thắng, lại là thắng các bạn láng giềng môi hở răng lạnh thì cũng thích, nhưng nhà báo giật tít như thế thì hơi ấy quá!

3. Mà, nói chung, tôi cứ tưởng là các bạn phóng viên văn hóa nghệ thuật là ấy lắm rồi, sau mới biết các bạn phóng viên thể thao còn Điêu Thuyền gấp bội. Lấy các bạn viết bóng đá quốc tế làm ví dụ, hễ đội bóng nọ thắng một trận thì các bạn cho ngay là “nòng pháo vươn lên trời” “gầm vang” “đè bẹp”, còn thua hay hòa một trận thì các bạn cho ngay “vấn đề về bản lĩnh’ “đứng trước thảm họa” vân vân và vân vân. Ít có bạn nào đủ tỉnh táo để nhìn ra cái được trong thất bại và cái chưa được trong chiến thắng của một đội bóng. Tôi rất khoái câu nói của một bác quên mất là bác nào: Sports writers are either failed sportsmen or failed journalists! Hơi quá đáng nhưng rất đích đáng.

Lại nhớ, ngày trước, có một bạn chuyên viết về giải ngoại hạng Anh. Phong cách của bạn này khá đặc biệt: trong mỗi bài bình luận bạn sẽ cố nèo cho được một câu trích dẫn của một bác rậm râu hay hói đầu, bạn ví trận này như giao hưởng của Beethoven, trận kia như một bức tranh siêu thực. Đọc một vài bài đầu của bạn còn thấy thinh thích, có khi còn có cảm giác sung sướng một cách trí thức (đấy, bóng đá cũng triết học cũng văn chương chứ đâu phải chỉ cắm đầu chạy hùng hục!). Được tán thưởng, bạn lậm vào phong cách đấy. Bạn đem cả Nietzsche, Hegel vào minh họa cho bình luận bóng đá; Mozart, Bach, Haydn thay phiên diễu hành trong bài viết của bạn; đến già nua như bi kịch Hy Lạp bạn cũng không tha. Đến lúc ấy thì người đọc thấy quá đủ: cơ bắp của bạn cứ gọi là lồ lộ cả lên. Bình luận bóng đá thì cứ bình luận bóng đá, việc gì phải gồng mình như thế chứ!

Hễ thế này thì thế kia

Hôm nay, trời mưa từ sớm. Hay nói đúng hơn, mưa từ tối qua, rả rích, dằng dai và đến sáng vẫn không thèm dứt. Trời âm u, xám xịt, ướt át. Tôi nghĩ bụng giá không phải đi làm thì tốt biết bao. Bạn Alpha chắc cũng nghĩ nếu không phải đi học thì tốt biết bao. Ấy là tôi đoán thế, chứ bạn không nói ra, bạn chỉ òa lên khóc khi được mẹ gọi dậy chuẩn bị đi học. Tuần vừa rồi, trường mẫu giáo của bạn tạm nghỉ để các cô trang trí lớp học cho năm học mới nên bạn không phải đến lớp. Bạn được ở nhà vui chơi nhảy múa với em Pi suốt cả tuần. Hai cụ thân sinh ra bạn đã dự đoán rằng sáng nay thế nào bạn cũng kêu gào. Quả nhiên đúng thế. Hễ cứ nghỉ ở nhà vài hôm đến khi đi học lại bạn lại sụt sùi. Đây là một quan sát mang tính ghi nhận quy luật, trung thành với sự thật và không có thành kiến.

***

Hôm thứ bảy mùng 5 tháng 9, tôi dậy từ lúc 5 giờ 15 để [ăn sáng rồi] đi dự lễ khai giảng ở một trường phổ thông trung học một quận ngoại thành. Dậy sớm vào một sáng thứ bảy không phải là điều dễ chịu gì. Tuy nhiên, đã mười mấy năm rồi tôi không dự bất kỳ lễ khai giảng nào nên tôi cũng có phần háo hức. Cảm giác háo hức bù trừ với cảm giác không dễ chịu vì dậy sớm sáng thứ bảy cho ra một cảm giác trung tính. Kết quả là tôi không vui vẻ, chẳng buồn bực, có thể ngồi thẳng thóm trên hàng ghế đại biểu và quan sát các em học sinh. Nhìn chung, trông các em cao và đầy đặn hơn so với thế hệ chúng tôi. Các em trông cũng có vẻ tự tin hơn, từ các em lên hát nhún qua nhún lại giống ca sĩ chuyên nghiệp đến em dẫn chương trình hay cười mỗi khi dẫn sai trình tự buổi lễ.

Lễ khai giảng tiến hành ngoài trời. Mỗi em có một cái ghế nhựa nhỏ để ngồi cho đỡ mỏi chân. Đây cũng là điều tiến bộ so với thời tôi đi học. Thời đó, ở trường của tôi, học sinh không có ghế nên chỉ có thể ngồi chồm hỗm, ngồi trên gót hay ngồi trên dép mỗi khi không phải đứng. Về cơ bản, sau một buổi khai giảng hay chào cờ đầu tuần, học sinh, điển hình là tôi, rất mỏi chân. Ở trường này, khi chào cờ thì các em đứng, những lúc khác các em được ngồi, riêng khi nghe đại diện chính quyền địa phương đọc thư Chủ tịch nước gửi các em (và các thầy cô giáo) nhân khai giảng năm học mới thì các em được yêu cầu đứng. Thời gian đọc thư chỉ khoảng năm phút nên có lẽ các em không mỏi chân lắm. Dù sao, đứng hay ngồi thì các em vẫn không có vẻ lắng nghe. Dựa vào nét mặt các em, tôi có thể cảm nhận được rằng trong khi trên khán đài có người phát biểu, tâm hồn của phần lớn các em đang bay lơ lửng trên những vòm cây trong sân trường. (Đây là phỏng đoán, mà phỏng đoán thì có thể hoàn toàn sai.)

Lẽ ra, tôi đã phát biểu vài lời ngăn ngắn sau khi trao quà tặng cho mấy em đậu thủ khoa kỳ thi tuyển sinh các trường đại học cao đẳng vừa rồi. Tôi đã chuẩn bị bài phát biểu tương đối kỹ, định bụng sẽ nói chuyện một cách thân mật với các em, bày tỏ lòng hâm mộ các em đậu thủ khoa và giới thiệu về công ty mình. Tôi đã hy vọng rằng tôi có thể lôi tâm hồn của các em lơ lửng trên những vòm cây trên sân trường xuống và trò chuyện, dẫu ngắn, với tôi. Nhưng, trời không chiều lòng người, đổ mưa sầm sập ngay sau khi tôi vừa trao quà. Tất cả, các thầy cô, các quan khách, các em học sinh, và tôi, dĩ nhiên, đều chạy kiếm chỗ trú mưa. Buổi lễ khai giảng do đó kết thúc sớm. Không cần tinh tế lắm người ta cũng có thể rút ra kết luận rằng hễ trời mưa thì ai cũng đi tìm chỗ trú nếu không muốn hay không thích bị ướt. Quan sát này tương đối hiển nhiên.

***

Sáng hôm qua, chủ nhật, giờ Việt Nam, Argentina tiếp Brazil trong khuôn khổ vòng loại World Cup 2010. Đoàn quân của huấn luyện viên Maradona thua 1-3. Thua là phải, vì ai cũng biết Maradona chỉ giỏi đá bằng chân chứ không giỏi đá bằng đầu.

Hôm sau đọc báo, thấy ngay có bài tường thuật trận đấu với tiêu đề Đoàn vũ công samba nhảy múa trên đất Argentina. Nhiều người có thói quen hễ nói tới đội tuyển bóng đá Brazil là dùng ngay từ các từ vũ công, samba, nhảy múa. Vũ công không lẽ không nhảy múa?

Ai có xem trận này thì thấy ngay là các “vũ công samba” không hề “nhảy múa”. Họ đá chặt chẽ, thực dụng, có phần khá rát. Hai bàn thắng đầu xuất phát từ hai pha cố định. Bàn thắng thứ ba, Kaka chọc khe cho Fabiano bấm bóng bằng má trong chân phải qua người thủ môn, là một bàn thắng đẹp, hao hao nhiều bàn thắng đẹp khác, trong nhiều trận khác, trong nhiều giải đấu khác. Như vậy, không phải hễ Brazil thì samba hay nhảy múa. Không nhất thiết phải như thế.

(từ từ rảnh viết tiếpJ)