Friday 30 March 2012

Tủ sách của ba tôi

Thêm một bài nữa trên Tuổi Trẻ Cuối  Tuần.  Phải bao nhiêu bài thì mới gỡ được cái điện thoại mất ở hội sách?:)




Mãi đến bây giờ, mỗi khi nhắm mắt lại, tôi vẫn có thể hình dung mồn một cái tủ sách của ba tôi. Như thể nó ở ngay trước mắt. Như thể lúc nào nó cũng ở cạnh tôi, trong nhà tôi.

Cái tủ sách ấy, lớn tuổi hơn tôi nhiều. Thậm chí, có thể nó lớn tuổi còn hơn cả anh chị tôi. Nếu tôi nhớ đúng, ba má tôi sắm cái tủ ấy từ khi mới lấy nhau.

Đó là một cái tủ phooc mi ca màu xám hồng vân gỗ cao ngang đầu một người lớn có chiều cao trung bình kê ngay phòng khách, bước vào là đập ngay vào mắt. Trên cùng, ngăn lớn nhất, có hai tấm kiếng lớn. Để lấy sách, ta chỉ có thể đẩy tấm kiếng về một bên. Nếu cuốn sách định lấy nằm hơi lệch về phía bên kia, thò tay không tới, thì ta buộc phải đẩy cả hai tấm kiếng về phía ngược lại. Ở ngăn này, ba tôi chỉ để sách khảo cứu, gồm những cuốn như Nho giáoViệt Nam sử lược của Trần Trọng Kim, Cao nguyên miền thượng của Toan Ánh và Cửu Long Giang, Bảng lược đồ văn học Việt Nam của Thanh Lãng, Cười của Dương Tấn Tươi… Ngăn giữa, là những cuốn sách khổ nhỏ hơn, nhiều thể loại. Lẫn trong đó là một tập thơ của ba tôi, viết bằng bút lông trên giấy pơ-luya màu, gồm những bài thơ ba tôi viết tặng bạn bè, nhưng nhiều nhất là viết cho má tôi. Cánh cửa của ngăn này là một tấm ván lớn bằng một cái mặt bàn học; khi ập lên, nó là cánh cửa đóng lại, có thể khóa được, còn khi hạ xuống, nó trở thành đích thị là một mặt bàn viết. Ngăn dưới cùng, ba tôi cất các giấy tờ quan trọng của gia đình.

Hồi tôi còn nhỏ, những cuốn sách ở ngăn trên cùng, sau lớp kiếng, có một sức hấp dẫn lớn lao. Có thể vì nó đẹp: cuốn nào gáy cũng dày, được bọc bằng giấy bóng kính, in trên giấy tốt, chữ rõ, thật khác biệt so với đám sách giấy đen của tôi. Cũng có thể vì, về nguyên tắc, tôi không được phép đọc chúng.

Tài sản của tôi, nói đúng hơn của ba anh chị em chúng tôi, nhưng tôi là người quản lý, là mấy trăm cuốn sách Kim Đồng và văn học lớn hơn tuổi Kim Đồng. Tuy nhiên, sau khi đọc mỗi cuốn trong kệ sách của mình đến bốn hay năm lần, cũng như đã chén sạch toàn bộ sách trong cái thư viện trường cấp I-II trước nhà, thì tôi rón rén tấn công sang tủ sách của ba. Nhưng hồi ấy, với tôi, đẩy tấm kiếng sang một bên để lấy được sách ra không phải là một việc đơn giản. Khe trượt thì sít, tấm kính dù có lõm nhỏ để víu nhưng vẫn trơn, chưa kể, muốn đẩy tấm kiếng ấy, tôi phải trèo lên ghế. Ngoài ra cũng phải nói, những cuốn sách ấy tôi đọc trong tư thế đứng trên ghế, hễ thoáng thấy bóng ba về thì lật đật nhét sách lại vào tủ. Và tẩu.

Tất nhiên, việc đọc lén lút như thế không qua được mắt ba tôi, vì ngoài cái bộ dạng lấm la lấm lét, thì tôi tự làm mình lộ tẩy bằng việc ưa lảm nhảm những gì đọc được. Một hôm, nghe tôi cứ lẩm bẩm Thủy Xá, Hỏa Xá, ba tôi bảo, “Lại lấy sách của ba đọc rồi phải không?”.  Ba tôi thừa biết, tôi chẳng thể nào biết được chuyện Thủy Xá, Hỏa Xá nếu không táy máy tới cuốn Cao nguyên miền thượng! Năm tôi học lớp bốn hay lớp năm gì đó, để quản lý cái sự đọc lộn xộn của tôi, ba tôi ra sắc lệnh, từ giờ trở đi, muốn đọc cuốn nào thì phải xin phép ba trước. Được lời như cởi tấc lòng, cuốn đầu tiên tôi xin phép được đọc là cuốn Tín ngưỡng Việt Nam của Toan Ánh! Ba tôi cười ngất, nói, “Cuốn đó ba đọc còn chưa hiểu hết, nói gì đến con.”

Những năm tám mươi khó khăn, nhà tôi bán lần bán hồi tài sản. Sau một thời gian, nhà hầu như chẳng còn thứ gì có giá trị, trừ cái tủ sách của ba. Một hôm đi học về, tôi thấy chị tôi đứng tựa cửa, nước mắt lặng lẽ rơi. Hỏi, tôi mới hay ba định bán cái tủ sách ấy. Bán cái tủ thôi, chứ sách thì chẳng ai mua, mà có mua cũng chẳng được bao. Tôi thẫn thờ. Có lẽ thấy mặt mày mấy chị em tôi ủ dột quá, nên ba thôi. Ăn uống có khổ cực một chút nhưng cả tủ lẫn sách đều còn. Còn cho tới giờ.

Tôi lớn lên, đi xa, có gia đình riêng, rồi lập tủ sách riêng. Ở nhà tôi bây giờ, kệ sách xếp từ trước ra sau. Số sách tôi có phải gấp mấy chục lần số sách của ba tôi. Tôi thường đi lại trong nhà, ngắm nghía sách của mình. Thế nhưng, mỗi lần ngắm như thế, tôi vẫn nhớ về cái tủ sách cũ kỹ của ba. Tôi nhắm mắt lại, mồn một hình dung ra cái tủ sách chất chồng năm tháng ấy và tự hỏi, nếu hồi bé tôi không được ngắm cái tủ sách với những hàng sách uy nghi đằng sau hai tấm kiếng ấy, liệu tôi có yêu sách như bây giờ không?

21 comments:

  1. Đọc entry này làm em mang mang nhớ. Hồi xưa, ba mẹ em cũng có một kệ sách bằng gỗ. Không có kính nhưng cũng ở trên cao, muốn đọc phải bắc cái ghế đẩu, đứng chon von, rón rén đọc. Sách trên kệ đa số là tiểu thuyết như Jenny Ghechac, Papillon người tủ khổ sai, Tây Thi... giấy đã úa vàng.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Nhà em thì ko có tủ tiếc gì hết, toàn là bao tải, chủ yếu là sách từ chương trình miền núi của Kim Đồng, xen lẫn cỡ hơn chục cuốn sách là lạ đen đen dày dày của bố và ông nội đem từ ngoài Huế vào. Nhưng mà đọc sách từ nhỏ vậy cũng có cái hại, đến giờ quên gần hết, lâu lâu chợt nhớ lại một vài chi tiết thì lại thèm kinh khủng, mà sách thì đã từ lâu ko còn, cứ có cảm giác mình đánh mất một vùng tuổi thơ nào xa lắm.

      Delete
  2. Mình vẫn còn nhớ rõ chính xác từng chi tiết cái tủ sách của ba mình, đựng toàn từ điển và sách văn học. Ngày xưa sách làm bằng giấy rơm, đọc ko rõ cả chữ, có trang còn lòi cả cọng rơm ra luôn mà, bìa thì mỏng nhưng hình vẽ ko đẹp nhưng rất thu hút. Hồi nhỏ mỗi lần đi ngang tủ sách của ba đều ghé mắt vào trong đọc tựa các cuốn sách, đến nỗi thuộc luôn vị trí của chúng luôn mà.

    ReplyDelete
  3. Bài này chắc nhuận bút được 2 triệu, bài trước tương tự, vậy thêm 3 bài nữa sẽ được cái iphone !!!!!

    ReplyDelete
  4. Hèn chi bây giờ anh "yêu sách" phết ! Học luật sư toàn để dụ tặng sách :D

    -Land-

    ReplyDelete
    Replies
    1. hình như Land còn nợ anh mấy cuốn cũ cũ ở Yên cafe!

      Delete
    2. Anh lại yêu sách nữa rồi. Em nhớ là đâu có hứa tặng anh đâu :D Anh thích thì mang cống phẩm qua rước về đi :)

      -Land-

      Delete
    3. Yên giờ có bọn mèo là ngon

      Delete
  5. Chia sẻ vụ mất điện thoại nhé, thương quá :-D

    Hồi lớp 2, có lần mềnh đòi đọc Truyện Kiều, đang háo hức vì bố đồng ý mua, nhưng khi bố đưa sách ra thấy toàn thơ là thơ mềnh quay ngoắt đi ... há há...

    ReplyDelete
  6. Bao giờ cái sự đọc của em nó mới được như của anh nhỉ. Em không đọc được những cái quá khó về lịch sử văn hóa hoặc cái gì không phải văn học, vì hồi nhỏ tủ sách của ba em toàn truyện của Nga thôi.

    ReplyDelete
  7. Băn khoăn gì chuyện đó Hằng. Đằng nào thì cũng có khối thứ mình không nhằn nổi hoặc đơn giản là không có thời gian để đọc. Cho nên đọc cái gì mang lại cho mình niềm vui thì cứ đọc thôi.

    ReplyDelete
  8. Thíchđọcsách thì ít có sách để đọc hơn, mượn chú hàng xóm bộ Tây du kí toàn chữ và chữ (hình như bộ mười cuốn), đọc hết thì lân la mượn sách lịch sử cấp 2 của chị hàng xóm ngấu nghiến vì trong đó cũng có...đánh nhau. Đến khi lên cấp 2 thì cô lịch sử chưa giảng bài mình đã thuộc, hí hí.

    ReplyDelete
    Replies
    1. chị hàng xóm à? bác chắc chỉ là mượn sách thôi đấy chứ?:)

      Delete
  9. Hix, em đọc xong bồi hồi theo...
    Bây giờ thì em đã hiểu...
    :)
    HTp

    ReplyDelete
  10. Ngày xưa, Phạm công Thiện cũng đọc sách nhiều như vậy....Chỉ có khác là ông đọc ở rất nhiều thứ ngôn ngữ khác nhau....Cũng may Goldmud là chỉ đọc có một thứ tiếng cho nên "chưa" có dấu hiệu tẩu hỏa, nhập ma như bác Thiện!

    ReplyDelete
    Replies
    1. hic, em có muốn tẩu hỏa nhập ma cũng không được ấy chứ!:)

      Delete
  11. đề nghị bạn Mun tả tủ sách nhà bạn đi, xong đến tủ sách nhà bạn So, nhà bạn Xanh, chắc chắn hết series về tủ sách này là TT giao luôn một cái iphone he he, bạn So bạn Xanh sẽ được thêm một chầu Bếp Bắc

    ReplyDelete
  12. Ông John Steinbeck trong cuốn Tôi, Charley và hành trình nước Mỹ có nói một câu đại ý rằng cứ cấm bọn trẻ con chạm vào những cuốn sách biết đâu chúng lại lấy trộm đọc và tìm được niềm vui lén lút.

    Có khi phụ huynh bác GM cấm bác đụng vào một số cuốn sách là có ý đồ như ông Steinbeck nói :D

    ReplyDelete
  13. "Khe trượt thì sít, tấm kính dù có lõm nhỏ để víu nhưng vẫn trơn, chưa kể, muốn đẩy tấm kiếng ấy, tôi phải trèo lên ghế."

    Duy nhất câu này lại là "tấm kính"? :D

    ReplyDelete
  14. ừa, sơ sót, lẽ ra là "tấm kiếng" hết

    ReplyDelete
  15. Ôi nghe bác kể mà thích quá, nhà em cũng có sách nhưng ko có được tủ sách hoành tráng như của bác, chắc em phải dạy cho mấy đứa nhỏ thói quen đọc sách từ giờ là vừa, hehe chỉ mới 5 tuổi thôi, thích vẽ vời là chủ yếu chứ sách thì chưa biết đọc, cầm lên ngắm tranh thôi.

    ReplyDelete

BẠN BÈ CŨNG LÀ MỘT TÀI SẢN