Tuesday 28 February 2012

Mắt người Sơn Tây





Quang Dũng là một trong vài nhà thơ yêu thích nhất của tôi, và Mắt người Sơn Tây là một trong vài bài của Quang Dũng mà tôi mê nhất, nên không lạ khi vừa nhận được tập Mắt người Sơn Tây - thơ văn tinh tuyển do Nhã Nam ấn hành là tôi giở ngay bài này ra. (Vầng, lại được tặng đấy, các bác gì đừng ganh tỵ quá nhé, hại cho sức khỏe!:)

Trong tập này, trang 46 là bài Mắt người Sơn Tây như by lâu nay vn ph biến trên giang h. Nhã Nam đã cn thn chú thêm các d bn, y là vic nên làm vì thơ Quang Dũng vn lưu truyn qua chép tay nhiu không tránh khi tam sao tht bn, ngay c mt thi gian dài tên bài thơ này cũng được chép thành Đôi mắt người Sơn Tây, bản thân Quang Dũng còn tng b min Nam đn đoán thành con trai Tn Đà!  Ngoài ra, trang 193 của sách còn có th bút bài này ca Quang Dũng. Bn th bút có vài ch khác bit so vi bn trang 46.  Đáng chú ý nht là câu th hai, kh thứ nht là "Tôi từ đêm y cũng chia ly" thay vì "Tôi từ chinh chiến cũng ra đi"; câu thứ hai, kh th hai là "Mắt em như nước giếng thôn làng" thay vì "Mắt em dìu du bun Tây phương"; và câu thứ ba kh th năm là "Thương vườn rung khôn khuây" thay vì "Buồn vin x khôn khuây".  Hơi thc mc vì sao đã có th bút thế này mà bn trang 46 vn là bn cũ như lâu  nay ta vn biết, mc dù, tôi vn quen thuc vi bn đó hơn, và thy bn đó hay hơn bn theo th bút.

Tôi chép lại toàn bài thơ theo th bút Quang Dũng dưới đây:

Mắt người Sơn Tây

Em ở thành Sơn chy gic v
Tôi từ đêm y cũng chia ly
Cách biệt bao ngày quê Bt Bt
Chiều xanh không thy bóng Ba Vì.

Vầng trán em mang tri quê hương
Mắt em như nước giếng thôn làng
Tôi nhớ x Đoài mây trng lm
Em đã bao ngày em nhớ thương?

Mẹ tôi em có gp đâu không
Những xác già nua ngp cánh đng
Tôi nhớ mt thng em bé nh
Bao nhiêu rồi xác tr trôi sông

Từ đ thu v hoang bóng gic
Điêu tàn ơi li ni điêu tàn
Đất đá ong khô nhiu sui l
Em đã bao ngày lệ cha chan.

Đôi mắt người Sơn Tây
U ẩn chiu lưu lc
Thương vườn rung khôn khuây

Bao giờ tr li đng Bương Cn
Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng
Sông Đáy chậm ngun qua Ph Quc
Sáo diều khuya khoắt thi đêm trăng.

Bao giờ tôi gp em ln na
Chắc đã thanh bình rn tiếng ca
Đã hết sc mùa chinh chiến cũ
Còn có bao giờ em nh ta?

1949

Xong cuốn này, cơ h Nhã Nam đã "tr n" xong cho các thi sĩ min Bc. Nhng ai cn và đáng làm tuyn xem như đã làm xong: Trn Dn,u Quang Vũ, Xuân Quỳnh, Nguyn Duy, Hoàng Cm, Quang Dũng (cun Lê Đt nhà nào làm tôi không nh rõ, nhưng nói chung có ri). Bao gi đến lượt các thi sĩ min Nam? M màn đã có Bùi Giáng, nhưng Bùi Giáng thì không gây háo hc lm vì thơ Bùi Giáng vn được in đu đu bao năm nay. S rt sướng vui nếu được thy tuyn ca Thanh Tâm Tuyn, Mai Tho, Nguyn Đc Sơn, Nguyn Bc Sơn, Tô Thùy Yên, .v.v.

10 comments:

  1. Em thì có thể cảm được hai cái câu "Mắt em như nước giếng thôn làng" và "Thương vườn ruộng khôn khuây" vì nó rất là Sơn Tây, hơn nữa cảnh lưu lạc để làm "vườn không nhà trống" thì đúng là thương vườn ruộng nó lớn hơn cái buồn viễn xứ. dìu dịu buồn Tây Phương thì tiểu tư sản quá, không hợp lắm :D

    ReplyDelete
  2. Mấy câu không theo thủ bút đấy có khi nào các bạn biên tập bỏ sót không nhỉ? Vì căn cứ vào những đoạn chú thích dị bản thì có thể đoán các bạn Nhã Nam chủ ý in lại bài thơ theo như thủ bút. Nhưng nếu có chủ ý như vậy mà để lọt nhiều câu như bác GM chỉ ra thì lỗi lớn quá. Chắc là các bạn NN có lý do khác.

    ps: bác GM có một từ viết nhịu trong bài thơ chép ở trên

    ReplyDelete
    Replies
    1. từ "diều" đúng không? đã sửa.

      Mình nghĩ NN có ý khác, chứ không phải lỗi đâu. Có thể thủ bút nhưng không phải là bản cuối cùng chẳng hạn?

      Delete
  3. Lê Đạt: tập "Đường chữ", Bách Việt in cách đây mấy năm.

    ReplyDelete
  4. thủ bút đó thực ra chỉ là Quang Dũng chép lại (về sau) thôi. (Quang Dũng là người hiền lành, dễ thỏa hiệp.) Và chép lại theo hướng cải biên và tự kiểm duyệt cho nó đỡ "tiểu tư sản" nên mức độ tin cậy không cao tí nào. Không hay bằng những bài trước đã truyền khẩu - có sáng tác in làm bằng.

    ReplyDelete
  5. mỗi lần đọc bài thơ này hay nghe bài hát là em chỉ muốn quăng hết đi "ngó lúa vàng".

    em thích "thương vườn ruộng" hơn là "buồn viễn xứ".

    chắc phải đi mua cuốn này quá.

    ReplyDelete
  6. Tây Phương, là tên chùa ở Sơn Tây. Miền Nam có mấy người viết văn làm thơ cùng quê với Quang Dũng, và cũng đã từng gặp ông trước 1954, thí dụ PLP, bà con họ hàng với PHT, Trẩn Lê Nguyễn...

    ReplyDelete
  7. Theo hồi ký Phạm Duy thì năm 1949 có thể Quang Dũng đã sơ tán về Liên khu IV nên nếu mà bài thơ này sáng tác năm 1949 thì câu "Buồn viễn xứ khôn khuây" cũng hợp lý.

    ReplyDelete
    Replies
    1. kể cả không đọc hồi ký Phạm Duy thì câu kia vẫn hợp lý:)

      Delete
    2. "Mắt em dìu dịu buồn Tây phương" vẫn hay hơn chứ, nó có sự riêng biệt của nhà thơ (là nét buồn dìu dịu ở chùa Tây phương)câu kia "đại chúng" quá.

      Delete

BẠN BÈ CŨNG LÀ MỘT TÀI SẢN