Sunday 14 October 2007

Bạch dã thi vô địch

Mình biết bác Trần Mạnh Hảo trước hết từ vụ lùm xùm Thơ phản thơ, Phê bình phản phê bình oánh loạn các nhà Hoàng Hưng, Lê Đạt và nhiều giáo sư (không biết bác đâu rồi không thấy bác oánh tiếp Lý Đợi, Bùi Chát, Nguyễn Thanh Sơn etc?). Thấy bác chửi rất ác liệt (xứng đáng làm member thăng long). Sau đó mới biết bác không những là nhà văn (đã từng viết cuốn Ly hôn hay Ly thân gì đó một thời bị cấm bi giờ không còn nghe nhắc tới) mà còn là nhà thơ. Thơ bác mình biết mỗi bài L‎ý Bạch đăng Kiến Thức Ngày Nay ngày xưa, có đề từ hai câu của Đỗ Phủ Bạch giả thi vô địch - Phiêu nhiên tứ bất quần.* Bạn nào giỏi tiếng Hán(g) dịch hộ mình xem thử gì mà đến những bốn người không có quần. Nhân tiện Kiến thức ngày nay một thời đình đám không biết bây giờ sống chết thế nào? Nhân tiện lần nữa (nhân tiện nhiều lần thế này không biết có nên gom thành đại tiện cho nó tiện) mình đang tìm đọc lại thơ Đường, muốn tìm cuốn của Tản Đà và cuốn của Trần Trọng San, bạn nào biết đâu có mách mình mình xin tiền tạ bằng bài Lý‎ Bạch của Trần Mạnh Hảo dưới đây. Bài này có rất nhiều trăng và rượu, đúng kiểu L‎ý Bạch. Có nhiều câu hay, như Cổ ta vừa với gông vua lắm/Đố vua gông nổi mùa thu vàng, hay Thơ viết xong trăng chừng tái mặt/Uống say đến mức sắp thành ta/Thơ hay có thể bị vua bắt/ Trăng nhé nghìn năm bạc tiếng gà.

LÝ BẠCH

Bóng đuổi ta ù té chạy

Khi thấy mặt mình dưới suối

Ôi trăng sáng đến mềm môi

Sáng đến chẳng còn gì để ta chơi với kiến

May còn bông lau trắng núi Nga Mi

Bướm Trang Tử làm đời ta ấm ớ

Trời cứ nhầm ta với cái ly

Chỉ sắc đẹp Dương Quý Phi mới giúp ta biết được

Khi tắt rồi ngọn lửa về đâu

Nhưng sắc đẹp lại câm hơn bóng nước

Ta đành ôm mây trắng trên đầu

Hỏi Trần Tử Ngang lối rẽ về thời trước

Trời xanh còn che nổi Hoàng Hạc Lâu?

Ôi tuyết trái mùa rắc mạt cưa

Ta không mướp đắng hóa ra thừa

Rượu kia đâu dễ làm say núi

Đá cứ vô tình khinh nắng mưa

Thời thế làm đầu ta mốc thếch

Ba Di, Thúc Tề thoát được thóc nhà Chu

Nhưng không thoát nổi vệt nhọ giữa trời của Cuội

Hằng Nga em, trăng còn phải ở tù

Ta trả Thanh bình điệu cho Đường Minh Hoàng

Gió cũng bị đày đi Dạ Lang

Cổ ta vừa với gông vua lắm

Đố vua gông nổi mùa thu vàng?

Vũ trụ là hũ rượu suông không đáy

Nên trời kia chẳng cùm được thằng say

Gió kia không sống cũng không chết

Thổi lên cho lá được ăn mày

Bớ sông Trường Giang đổ trời xuống đất

Sao bóng ta cứ núp rình ta

Mèo rình chuột ta rình trăng mọc

Nguyệt hạ độc chước đi một cộng không bằng ba

Thơ viết xong trăng chừng tái mặt

Uống say tới mức sắp thành ta

Thơ hay có thể bị vua bắt

Trăng nhé nghìn năm bạc tiếng gà

Bớ thuyền say khướt trăng cầm lái

Rượu ghì trăng xuống uống nhau chơi

Hồn ta làm cá cho trăng lưới

Nghìn năm ta chết đuối giữa trời.

* Xem thêm comment của bác Nghe chửa ở dưới.

9 comments:

  1. Nói chung tớ chả cần tiền tạ, chỉ cần bạn hậu tạ thì tớ sẽ gửi cho bạn 90 bài thơ Đường do Tản Đà dịch, khuyến mãi luôn bản gốc bằng chữ Hán.

    Nhân tiện, bạn cho tớ gửi lời complain cái bọn gì biết sản xuất chip mà không biết huấn luyện cách cài Unicode cho người trong nhà nha.

    ReplyDelete
  2. Ờ bạn Saigonese không thích tiền chỉ thích hậu. Hậu thì hậu. Bạn gửi đi, cảm ơn trước nhé (hay là cảm ơn sau?)

    Về vụ Unicode thì bạn chửi chết mẹ bọn nào làm ra đủ thứ Unicode tổ hợp dựng sẵn lằng nhằng, mí lại chủi chết cha bọn yahoo không fully support Unicode ấy, nhé. Không liên quan gì đến bọn làm chip cả.

    ReplyDelete
  3. Em hơi tiếc là bài thơ tuy hay nhưng hai câu đề từ lại viết sai. Bác Hảo là người hay bới lông tìm vết mà lại để nhọt nó mọc giữa mũi thế thì không khỏi bị người ta cười. Hai câu đó trích trong bài Xuân nhật ức Lý Bạch của Đỗ Phủ, chính xác là "Bạch dã thi vô địch, phiêu nhiên tứ bất quần." Chữ dã chỉ là hư từ (chi hồ giả dã). Đại ý là thơ Lý Bạch vô địch thiên hạ, ý tứ tự nhiên phiêu lãng không giống ai.

    Bài này đọc ổn, có điều nó là Giả Lý Bạch chứ không phải Chân Lý Bạch. Cái ngạo thị thiên hạ của họ Lý là cái ngạo thị thoát phàm, nghĩa là người đứng trên thiên hạ mà ngạo đời. Còn cái ngạo trong bài thơ của bác Hảo là cái ngạo của anh đồ nho, đứng ở trong đời mà ngạo đời. Nói cách khác là một anh học trò giả giọng Lý Bạch, hình tướng tuy giống nhưng xét đến cùng vẫn không giấu nổi cái hẹp hòi của bản thân.

    Lý Bạch sinh thời có viết hai câu "Khuất Bình từ phú huyền nhật nguyệt, Sở vương đài tạ không sơn khâu." Nghĩa là thơ từ của Khuất Nguyên còn treo cùng với nhật nguyệt, nhưng lầu gác của vua Sở chỉ còn là gò hoang mà thôi. Xem thế thì đủ biết Lý Thanh Liên khinh thế ngạo vật nhường nào. Câu "Cổ ta vừa với gông vua lắm, đố vua gông nổi mùa thu vàng" nghe hay nhưng vì thế mà không ra giọng Lý Bạch. Nếu viết lại thành: Thơ ta vua gông còn chẳng được, làm sao gông nổi mùa thu vàng, xét ra giống hơi hướng Lý Bạch hơn.

    ReplyDelete
  4. Cảm ơn bác đã chỉ ra giã/dã. Em sẽ để nguyên câu đề từ như thế đọc comment của bác mới có context (không như vietnamnet xóa béng bản cũ bác nhỉ?).

    Bác cho sửa thành đại ý Thơ ta vua gông còn chẳng được, làm sao gông nổi mùa thu vàng sẽ có hơi hướng Lý Bạch hơn. Nhưng như thế cũng không ổn, hóa ra Lý Bạch tự cho thơ của mình kém mùa thu vàng sao?

    ReplyDelete
  5. Logic: đổi chỗ lại thôi. Mùa thu vàng vua gông không nổi, làm sao mà gông nổi thơ ta?
    Sorry mình không nhịn được, comment một cái vào blog của người officially chưa quen.

    ReplyDelete
  6. Không cần phải quen mới comment được bác ạ:)

    Đây là toàn bài của Đỗ Phủ:

    Xuân nhật ức Lý Bạch

    Bạch dã thi vô địch ,
    Phiêu nhiên tứ bất quần .
    Thanh tân Dữu khai phủ ,
    Tuấn dật Bào tham quân .
    Vị bắc xuân thiên thụ ,
    Giang đông nhật mộ vân .
    Hà thời nhất tôn tửu ,
    Trùng dừ tế luân văn .



    Dịch Nghĩa
    Ngày Cuối Xuân Nhớ Lý Bạch
    Thơ Lý bạch không có ai là địch thủ ; tứ thơ phơi phới , nhẹ nhàng không ai bằng được . Trong sáng , mới mẻ , giống như thơ của Dữu khai phủ ; hào hùng phiêu dật, giống như thơ của Bào tham quân .

    Lúc này tôi đang ngắm hàng cây dưới trời xuân tại Vị Bắc , thì bạn đang ở trong bóng mây chiều ở Giang Ðông . Biết bao giờ được cùng nhau uống một chén rượu , và bàn kỹ về thơ văn .?



    Dịch Thơ
    Ngày Xuân Nhớ Lý Bạch

    Không có thơ nào hơn Lý Bạch ;
    Ý phơi phới nhẹ , chẳng ai bằng .
    Thanh Tân giống hệt Dữu Khai phủ ,
    Tuấn dật như là Bào tham quân .
    Vị Bắc cây xuân trời chốn cũ ,
    Giang Ðông mây vẫn bóng chiều tàn .
    Bao giờ rượu lại cùng nâng chén ,
    Câu chuyện văn chương lại được bàn ?

    Bản dịch: Trần Trọng San
    (nguồn maihoatrang.com)

    ReplyDelete
  7. Là em ví dụ thế, nghĩa là giống hơn. Nghĩa là cái hào tình mà bác Hảo generate ra không đủ. Nói cách khác là máy bác Hảo không đủ RAM để chạy cái ứng dụng có tên là Lý Bạch, và em gợi ý là phải cắm thêm RAM. Còn cắm bao nhiêu mới đủ thì cũng khó nói, vì cái kiểu phần mềm này nó không có đòi hỏi cấu hình tối thiểu, và cắm nhiều đến mấy thì cũng chỉ là giả lập mà thôi.

    Nói chung tư tưởng trong cổ thi luôn luôn trở về với vũ trụ, coi đó là chốn đồng nhất quy lai của tâm hồn mình. Ngay trong cách Lý Bạch so sánh thơ của Khuất Nguyên "huyền nhật nguyệt" cũng vậy. Cho nên nếu rạch ròi quá về chuyện bằng hay kém, nếu kém thì kém bao nhiêu, em sợ là đi vào chỗ lấy lời hại ý. Em lấy mấy ví dụ trong bài thơ của bác Hảo để nói thêm. Lý Bạch viết Nguyệt hạ độc chước, cùng trăng uống rượu, cùng trăng vui cười, coi trăng là bạn, nhưng không có nghĩa là ông cho rằng cái tự do của mình vượt thoát được thiên nhiên. Khi bị đày đến Dạ Lang ông có viết hai câu "Ngã ký sầu tâm dữ minh nguyệt, tùy phong trực đáo Dạ Lang tê" (Ta gửi nỗi sầu cho trăng sáng, theo gió đi về đất Dạ Lang), trong chừng mực nào đó là cũng phải nhún nhường nhờ vả chị Hằng rồi.

    ReplyDelete
  8. thực ra bác Tản nhà ta dịch nhiều quả công nhận là vãi, khó có bố nào dám so đọ nhưng cũng có nhiều quả rất củ chuối, vì vậy bạn nên tìm 2 quyển hợp tuyển Đường Thi, trong đó giới thiệu hầu hết các tác gia tiêu biểu và những bản dịch được xem như thành công nhất mà đọc. Và đọc sách in vẫn thú hơn gửi 1 cái link.
    Sách Hán văn tớ có kha khá, kể cả mớ thơ Đường, thơ Tống và cổ văn. Hôm nào rảnh bạn ghé qua Petro Tower cafe hoặc lượn lờ đâu đó gần Đài Truyền hình TP thì nháy tớ tớ mang cho mượn 1 ít.

    ReplyDelete
  9. Nhất trí với bạn đọc sách in thú hơn một cái link cho nên được bạn cho mượn sách thì quá tốt. Mượn xong không phải trả còn tốt hơn nữa. Cảm ơn bạn trước.

    ReplyDelete

BẠN BÈ CŨNG LÀ MỘT TÀI SẢN