Dân ta phải biết sử ta...

Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chép về đời vua Thái Tôn nhà Lý

“Năm ấy (1029), sứ nước Tống là Chương Dĩnh sang làm lễ điếu tang. Lại sai sứ sang phong vua làm quận vương”.

“Mùa đông, tháng 10, đạo Lâm Tây và các châu Đô Kim, Thường Tân, Bình Nguyên làm phản, xâm lấn các châu Tư Lăng (thuộc Quảng Tây ngày nay) của nước Tống, cướp trâu ngựa, đốt nhà cửa rồi về.

Đinh Sửu, năm thứ tư (1037). Mùa xuân, tháng 2, ngày mồng 1, vua thân đi đánh đạo Lâm Tây, sai Khai Hoàng Vương làm đại nguyên soái đánh các châu Đô Kim, Thường Tân, Bình Nguyên, cho Phụng Càn Vương làm kinh sư lưu thủ. Quân đi từ Kinh sư đến đạo Lâm Tây, dẹp yên được. Tháng 3, vua từ đạo Lâm Tây về đến Kinh.”

(1038). “Nhà Tống phong vua làm Nam Bình Vương.”

(1043) “Vua hỏi tả hữu rằng: “Tiên đế mất đi, đến nay đã 16 năm rồi, mà Chiêm Thành chưa từng sai một người sứ nào sang là cớ gì? Hay là uy đức của trẫm không đến họ chăng? Hay là họ cậy có núi sông hiểm trở chăng?” Các quan đáp: “(…) Là vì từ khi bệ hạ lên ngôi đến giờ, nó trái mệnh không đến chầu, bệ hạ chỉ bố đức ban ơn để vỗ về, chưa từng ra oai dung võ để đánh, không phải là cách làm cho người xa sợ oai. (…)” Bấy giờ vua quyết ý đánh Chiêm Thành.”

Vài quan sát nhỏ:

1. Vua nước Nam nhưng là quận vương nước Tống. (Không riêng đời vua này.)
2. Đồng bào Thái Mèo quấy nhiễu biên giới nước bạn bị coi là làm phản, vua phải thân chinh đánh phạt. Xong về được nhà Tống thăng tước làm Nam Bình Vương.
3. Chiêm Thành không đi sứ nước ta thì ta phải đánh nó, vì nó là cá bé, ta là cá to. Trong một tương quan khác thì đến lượt ta là cá bé. Làm cá bé thật chả dễ chịu gì.