Danh sách đọc dành cho bạn 9-10 tuổi

Danh sách này do mẹ sắp nhỏ tổng hợp từ sách của hai bạn nhỏ ở nhà. Chưa phải là đầy đủ, nhưng cơ bản là những cuốn hai bạn đã đọc và thích.
 
--------

"Nhiều độc giả từng hỏi những câu chuyện của E.B. White có thật không. Trong một lá thư gửi người hâm mộ, ông trả lời rằng: "Không, chúng là những chuyện hư cấu...Nhưng cuộc đời thực chỉ là một dạng cuộc đời, vẫn còn đó những cuộc đời trong thế giới hư cấu."

Không biết các bạn nhỏ đọc sách sẽ mơ mộng đến mức nào? Mẹ cháu mơ mộng tưởng tượng giỏi nhất là ở tuổi này đấy. 

Còn đây là các tựa sách:
1. Bộ Harry Potter (7 cuốn) (J.K. Rowling, NXB Trẻ)
2. Không gia đình (Hector Malot, NXB Kim Đồng)
3. Cánh buồm đỏ thắm (Aleksandre Grin, NXB Văn Học)
4. Phù thủy xứ Oz (Lyman Frank Baum, NXB Mỹ Thuật)
5. Chuyện hoa chuyện quả (Phạm Hổ, NXB Kim Đồng)
6. Ông già Khottabych (Lazar Laghin, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
7. Chuyến phiêu lưu kỳ diệu của Eward Tulane (Kate DiCamillo, NXB Mỹ Thuật + Nhã Nam)
8. Đảo giấu vàng (Robert Louis Stevenson, NXB Trẻ)
9. Khu vườn bí mật (France Hodgon Burnett, NXB Văn Học + Nhã Nam)
10. Alice ở xứ sở diệu kỳ (Lewis Carroll, NXB Văn Học + Đông A)
11. Lớn lên trên đảo vắng (Johann David Wyss, NXB Văn Học + Đông A)
12. Cuộc phiêu lưu kỳ lạ của Karik và Valia (Yan Larri, NXB Văn Học + Đông A)
13. Con Bim trắng tai đen (G.Troieponxki, NXB Văn Học + Đông A)
14. Cuộc phiêu lưu của mũi tên xanh (Gianni Rodari, NXB Kim Đồng)
15. Bộ Ngôi nhà nhỏ trên thảo nguyên (NXB Kim Đồng)
16. Chuyện Despereaux (Kate DiCamillo, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
17. Chuyện phiêu lưu của Mít Đặc và các bạn (Nhicolai Nôxốp, NXB Văn Học)
18. Mít Đặc trên cung trăng (Nhicolai Nôxốp, NXB Văn Học)
19. Bộ Biên niên sử Narnia (7 cuốn) (C.S. Lewis, NXB Kim Đồng)
20. Chuyện nhỏ trong thế giới lớn (E.H. Combrich, NXB Tri Thức)
21. Hoàng tử Bé (Antoine De Saint-Exupéry, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
22. Tìm mẹ (Nguyễn Huy Tưởng, NXB Kim Đồng)
23. Hoàng tử nhỏ và chú bé nghèo khổ (Mark Twain, NXB Kim Đồng)
24. Toto-chan bên cửa sổ (Kuroyanagi Tetsuko, NXB Văn Học + Nhã Nam)
25. Đất rừng phương Nam (Đoàn Giỏi, NXB Kim Đồng)
26. Bộ Chuyện Rừng (5 cuốn khổ lớn, 3 cuốn khổ bình thường) (Tony Wolf, NXB Dân Trí + Đông A) .
27. Chiếc chìa khóa vàng hay truyện ly kỳ của Bu-ra-ti-nô (A.Tolstoy); hoặc
28. Những cuộc phiêu lưu của Pinocchio (Carlo Collodi, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
29. Robinson Crusoe (Daniel Defoe, NXB Văn Học + Đông Á)
30. Thần thoại Hy Lạp (NXB Văn Học)
31. Bài ca mừng giáng sinh (Charles Dickens, NXB Hồng Đức + Nhã Nam)
32. Chuyện con mèo dạy hải âu bay (Luis Sepúlveda, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
33. Gulliver du ký (Jonathan Swift, NXB Văn Học + Đông A)
34. Bác Phi-ô-đo, Con chó và Con mèo (Edward Uspenski, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
35. Nhóc Nicolas, Quả bóng và những chuyện chưa kể khác (Gosinny Sempé, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
36. Con voi của nhà ảo thuật (Kate DiCamillo, NXB Văn Học + Nhã Nam)
37. Những lá thư mèo (Helen Hunt Jackson, NXB Văn Học)
38. Nhắt Stuart (E.B. White, NXB Văn Học + Nhã Nam)
39. Bà nội Găngxtơ (David Walliams, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
40. Trên sa mạc và trong rừng thẳm (Henryk Sienkiewicz, NXB Văn Học)
41. Chiếc hộp giáng sinh (Richard Paul Evans, NXB Văn Học + Nhã Nam)
42. Chiếc mũ của phù thủy (Tove Janson, NXB Kim Đồng)
43. Tên cướp mũi to (Otfried Preussler, NXB Kim Đồng)
44. Ngài bá tước bọ chó (Clemens Brentano, NXB Kim Đồng)
45. Bột xì hơi của tiến sĩ Proctor (2 cuốn) (Jo Nesbø, NXB Trẻ)
46. Dế mèn phiêu lưu ký (Tô Hoài, NXB Kim Đồng)
47. Trạm thu phí quái lạ (Norton Juster, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
48. Thầy phù thủy trong thành phố (Iuritômin, NXB Đà Nẵng)
59. Chuyện rừng xanh (Rudyard Kipling, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
50. Công chúa nhỏ (Frances Hodson Burnett, NXB Hội Nhà Văn + Nhã Nam)
51. Tobie Lolness - Ngàn cân treo sợi tóc (Timothée De Fombelle, NXB Văn Học + Nhã Nam)

SÁCH THAM KHẢO

52. Dokéo: Bách khoa toàn thư thế hệ mới (NXB Kim Đồng)
53. Mười vạn câu hỏi vì sao (NXB Dân Trí + Đông A)
54. Lịch sử bách khoa bằng hình về vạn vật trên trái đất (NXB Dân Trí + Đông A)
55. Bách Khoa Thư Thiếu Niên KingFisher (NXB Dân Trí + Nhã Nam)
56. Cẩm nang con trai (Violeta Babic, NXB Trẻ); hoặc
57. Cẩm nang con gái (-nt-)

Chú thích: số 56 & 57 thích hợp cho lứa tuổi 9-18, để các bạn tìm hiểu những vấn đề ba/mẹ khó nói, khó giải thích.

Một năm đọc sách: 10 cuốn sách của năm 2015

Một năm qua đi, sách vở còn lại gì? Phải chăng là những huyên náo từ vài vụ tố cáo đạo văn, những ầm ĩ không đáng có về bản dịch một bài thơ cổ, hay cuộc tranh cãi có phần vô duyên về một cái bìa sách? Rất may, đối với người đọc sách, cái còn lại sau một năm là…những quyển sách. Trong bài viết này, người viết nhìn lại một năm đọc sách của mình, và chọn ra 10 cuốn sách đáng đọc nhất trong năm. Lựa chọn này giới hạn trong những cuốn sách xuất hiện lần đầu trên thị trường sách Việt Nam từ cuối 2014 cho đến hết 2015. Tất nhiên, lựa chọn của người viết mang tính chủ quan, bởi lẽ, có sự lựa chọn nào mà không chủ quan?

Cánh cửa (Szabó Magda, Giáp Văn Chung dịch, Nhã Nam & NXB Văn học)

Szabó Magda là nhà văn hàng đầu Hungary, tác giả nhiều vở kịch, tiểu thuyết, tiểu luận. Cánh cửa chỉ mới là tác phẩm đầu tiên của bà được dịch ra tiếng Việt. Cuốn sách kể về mối quan hệ lạ lùng giữa một nhà văn nữ - hiện thân của chính tác giả, và Emerenc, người giúp việc nhà. Tuy nhiên, Emerenc không phải là một người giúp việc bình thường. Đó là một bà già lập dị, mạnh mẽ cả về thể xác lẫn tinh thần, làm việc chuyên cần, đồng thời có những sức mạnh tinh thần gần như siêu nhiên. Emerenc chắc chắn là một trong những nhân vật giàu cá tính nhất trong lịch sử văn chương. Trên nền mối quan hệ giữa hai người đàn bà này, và trong khi những bi kịch cá nhân của Emerenc dần được hé lộ, Szabó Magda khéo léo phác thảo lịch sử Hungary từ hai cuộc thế chiến đến thời kỳ Stalinist cũng như tình hình chính trị đất nước. Đây là cuốn sách có vẻ ngoài dường như buồn tẻ nhưng thực chất là một kiệt tác. Cánh cửa cũng được chọn là một trong 10 cuốn sách hay nhất năm theo tờ The New York Times.

Những quy luật về sự tiến hóa của các dân tộc (Gustave le Bon, Nguyễn Tiến Văn dịch, Alphabooks & NXB Thế giới)

Đây là cuốn sách thứ ba của Gustave le Bon, nhà tâm lý xã hội, nhà nhân chủng học người Pháp, được dịch ra tiếng Việt sau Tâm lý học đám đông và Cách mạng Pháp và tâm lý học của các cuộc cách mạng. Tác phẩm của ông luôn đưa ra những kiến giải đặc sắc về tâm lý nhóm, cộng đồng hay chủng tộc. Quan điểm của ông thường gây tranh cãi, thậm chí bị coi là cực đoan. Trong cuốn sách này, luận điểm chính của ông là mỗi chủng tộc có những đặc điểm tâm lý nhất định mà ông gọi là tâm hồn của chủng tộc. Tâm hồn ấy được hình thành từ một quá trình lâu dài trong lịch sử, không chỉ tổng hợp đặc điểm tinh thần những người đang sống mà trên hết là tích lũy phẩm chất của tổ tiên. Tâm hồn của chủng tộc do vậy mang tính ổn định cao và là yếu tố căn bản quyết định định mệnh của chủng tộc. Ông chứng minh cho luận điểm của mình bằng những ví dụ về hưng và vong của La Mã cổ đại, cách mạng Pháp, bằng cách so sánh Hợp chủng quốc Hoa Kỳ với các nền cộng hòa Nam Mỹ…Có những quan điểm của ông có thể coi là phân biệt chủng tộc mà ngày nay chúng ta khó lòng chấp nhận. Tuy vậy, nhìn chung đây là cuốn sách rất đáng đọc và suy ngẫm, nhất là trong mối liên hệ với chính chủng tộc chúng ta.

Bức xúc không làm ta vô can (Đặng Hoàng Giang, Nhã Nam & NXB Hội nhà văn)

Trong khoảng hai năm gần đây, một loạt bài bình luận các hiện tượng văn hóa, xã hội được viết theo một phong cách vừa nghiêm túc vừa hài hước thường xuyên được chia sẻ trên mạng xã hội, mà mỗi khi được chia sẻ lại gây phân hóa dư luận khá mạnh. Những bài bình luận ấy giờ đây được sắp xếp cùng nhau trong cuốn sách có cái tên sắp trở thành một thành ngữ mới: Bức xúc không làm ta vô can. Đã lâu rồi, chúng ta mới có một nhà bình luận xã hội sắc sảo mà không chua ngoa, thông tuệ nhưng không kém hài hước như Đặng Hoàng Giang. Những vấn đề Đặng Hoàng Giang đề cập, có thể người khác cũng nhìn thấy, chẳng hạn chuyện ngôi sao làm từ thiện câu “like”, hay chuyện xã hội đắm chìm trong các chương trình truyền hình thực tế, nhưng Đặng Hoàng Giang có khả năng phân tích các hiện tượng như thế rành mạch, dí dỏm, và đáng quý hơn, gợi ý những ứng xử phù hợp hơn. Các bài viết của anh do đó mang một phong vị tích cực. Cuốn sách chủ yếu bàn tới các vấn đề thời sự, nhưng giá trị của nó nằm ở hơn một lần đọc.

Cuộc đời yêu dấu (Alice Munro, Nguyễn Đức Tùng dịch, NXB Trẻ)

Sau Trốn chạy, Alice Munro đến với độc giả Việt Nam qua tập truyện ngắn mới nhất và cuối cùng (bà đã tuyên bố ngừng viết), Cuộc đời yêu dấu. Vẫn là một Munro ta từng biết: văn phong giản dị, những con người bình thường và những sự vật bình thường. Vẫn luôn có rất ít chuyện xảy ra trong truyện của Munro. Các biến cố, nếu có, đều được kể thoáng qua, khiến người đọc lơ đãng có thể mất dấu những chi tiết quan trọng. Munro có biệt tài xử lý thời gian. Truyện của bà thường diễn ra trong một thời gian rất dài, nhưng chỉ bằng một, hai nhát bút, người đọc có thể bị đẩy đi vài chục năm về quá khứ hay tới tương lai. Tương tự, trong cách xử lý nhân vật, ngòi bút bà di chuyển linh hoạt, đưa nhân vật từ hậu cảnh ra trung tâm và ngược lại một cách mượt mà, không cần gắng sức. Đi cùng kỹ thuật viết cao cường, là khả năng khai thác những chiều sâu thăm thẳm, phức tạp của con người. Đặc biệt, Munro cực kỳ thấu hiểu tâm lý phụ nữ, do đó, mô tả chính xác đến rùng mình những trạng thái tâm lý mâu thuẫn của các nhân vật nữ của mình. Những nhận xét trên đây thực ra có thể áp dụng cho bất cứ truyện nào của Munro, nên cũng có thể nói bất cứ tập truyện nào của Munro in ở Việt Nam cũng có thể lọt vào danh sách này.

Đỉnh cao đế quốc và sự hưng vong của Đông Dương thuộc Pháp (Eric T.Jennings, Bùi Thanh Châu & Phạm Viêm Phương dịch, Trần Đức Tài hiệu đính, NXB Hồng Đức)

Đây là cuốn khảo cứu do Ban tu thư của Đại học Hoa Sen giới thiệu và tổ chức ấn hành. Tác giả, Eric T.Jennings, là giáo sư sử học chuyên ngành thực dân người Canada. Bằng phương pháp nghiên cứu của một giáo sư đại học và nhờ vào nguồn tư liệu dày công thu thập từ nhiều quốc gia, ông đã hoàn thành một công trình khảo cứu tỉ mỉ bậc nhất về Đà Lạt, địa điểm ban đầu được chọn làm nơi nghỉ dưỡng cho người Pháp của Đông Dương, nhưng về sau đóng một vai trò quan trọng hơn về quân sự và hành chính. Ngoài những thông tin quý giá, cuốn sách còn mang đến những câu chuyện hấp dẫn không kém một cuốn tiểu thuyết phiêu lưu, chẳng hạn cuộc chạy đua tìm địa điểm xây dựng trạm nghỉ dưỡng cho người Pháp, chuyện nhà bác học Yersin đã phạm sai lầm thế nào khi đánh giá về khí hậu Đà Lạt, hay những chuyện săn voi săn hổ thời đầu thế kỷ hai mươi.

Xa xăm gõ cửa (Nguyễn Bình Phương, Nhã Nam & NXB Văn học)

Từ lâu, Nguyễn Bình Phương đã xác lập vị trí của một nhà văn hàng đầu của văn học Việt Nam thời hiện tại. Nhưng anh còn là một nhà thơ, một nhà thơ đích thực với các tập thơ ra đời tương đối đều đặn, và quan trọng là có một giọng thơ “chất lừ”. Xa xăm gõ cửa, là một tuyển thơ với những bài thơ chọn từ các tập thơ trước (hiện rất khó tìm) cộng thêm một số bài mới, cho phép độc giả tha hồ thưởng thức thơ Nguyễn Bình Phương. Thơ anh nhiều khi ma mị như tiểu thuyết của anh, nhất là những bài thời kỳ đầu. Những lúc không ma mị, thơ anh mang nhiều chất tự vấn (có lẽ là lý do của khá nhiều dấu chấm hỏi trong các bài thơ trong sách). Lúc nào đi nữa, thơ anh vẫn toát ra một vẻ chân thành, ắt vì anh không quá quan tâm đến hình thức. Xa xăm gõ cửa xứng đáng có mặt trên kệ sách những người yêu thơ, bởi lẽ, trong ấy có rất nhiều …thơ, thứ không phải lúc nào cũng có được khi ta đi mua thơ!

Ca tụng bóng tối (Junichiro Tanizaki, Trịnh Thùy Dương dịch, NXB Tổng hợp TPHCM)

Chiếm một vị trí trong danh sách này là cuốn tản văn mỏng Ca tụng bóng tối của nhà văn Nhật Bản Tanizaki. Lừng lẫy không kém Kawabata, nhưng ở Việt Nam, Tanizaki ít được biết đến hơn. Trước đây, ông chỉ mới có hai tác phẩm được dịch ra tiếng Việt là hai cuốn tiểu thuyết ngắn Chiếc chìa khóa và Yêu trong bóng tối. Ca tụng bóng tối là tác phẩm Tanizaki viết về không chỉ nghệ thuật sử dụng bóng tối trong kiến trúc và thiết kế Nhật Bản, mà hơn thế, về thẩm mỹ và văn hóa Nhật Bản nói riêng, phương Đông nói chung trong cuộc đụng độ với thẩm mỹ và văn hóa phương Tây. Trong cuộc đụng độ ấy, có những người cho rằng ánh sáng – phương Tây mới là đại diện của cái đẹp, cái văn minh, thể hiện ở đèn điện chói lòa, đồ sứ lấp lánh .v.v; còn Tanizaki thì trìu mến chỉ ra vẻ đẹp của bóng tối – phương Đông như một cân bằng với ánh sáng: vẻ đẹp của bát xúp mi-xô sơn mài đen, sân khấu kịch Nô, cách gia giảm ánh sáng trong các nhà hàng, khách sạn. Điều Tanizaki mong muốn là “giữ lại bằng văn chương cái thế giới bóng tối mà chúng ta đang đánh mất”. Với người đọc Việt Nam, cuốn sách này là một gợi ý thật đẹp về cách giữ gìn những giá trị văn hóa và thẩm mỹ Việt, đặc biệt trong thời đại rối loạn về chuẩn thẩm mỹ hiện nay, khi cái giả tạo, cái kệch cỡm, lai căng đang lan tràn.

Là người Nhật – Lịch sử, Thi ca và Kịch bản học quá trình hình thành chế độ toàn trị (A.N. Mesheriakov, Phạm Nguyên Trường dịch, NXB Tri thức)

Mesheriakov là nhà Nhật Bản học người Nga. Đây là cuốn sách tiếp theo của cuốn Hoàng đế Minh Trị và nước Nhật Bản của ngài (chưa được dịch ra tiếng Việt). Là người Nhật là nghiên cứu về những nét đặc thù của sự hình thành chủ nghĩa toàn trị tại Nhật Bản trong nửa đầu thế kỷ hai mươi, có phân tích những điểm khác biệt với chủ nghĩa toàn trị tại Đức và Liên Xô cùng thời. Tác giả khiêm tốn tự nhận cuốn sách chỉ là những nghiên cứu bước đầu, nhiều vấn đề cần đào sâu thêm. Tuy nhiên, độc giả phổ thông hoàn toàn có thể thoả mãn với những phân tích sâu sắc của tác giả về chủ nghĩa toàn trị Nhật Bản. Đó là một “hiện tượng nội sinh”, tức một thứ chủ nghĩa sinh ra bởi bản chất văn hóa nội tại, tuy không đoạn tuyệt, không phá hoại quá khứ (như chủ nghĩa toàn trị tại Đức và Liên Xô) nhưng không phải không gây ra những hậu quả khủng khiếp đối với các dân tộc khác.

Kiên ngạnh như thủy (Diêm Liên Khoa, Minh Thương dịch, NXB Hội nhà văn và Trung tâm văn hóa ngôn ngữ Đông Tây)

So với Mạc Ngôn hay Dư Hoa, Diêm Liên Khoa ít được bạn đọc Việt Nam biết tới hơn, song ông cũng là một tên tuổi lớn của văn học Trung Quốc đương đại. Ông từng đoạt các giải thưởng lớn của Trung Quốc như giải Lỗ Tấn, Lão Xá và quốc tế như giải Văn học Kafka 2014. Kiên ngạnh như thủy là tác phẩm thứ ba của ông được dịch ra tiếng Việt sau Vì nhân dân phục vụ và Phong nhã tụng. Lấy đề tài cách mạng văn hóa như khá nhiều tiểu thuyết Trung Quốc khác, Kiên ngạnh như thủy tạo ra sự khác biệt nhờ cách kể chuyện từ góc độ người trong cuộc. Người kể chuyện ở đây, nhân vật xưng tôi, là một “hồng vệ binh” hăng hái triển khai cách mạng, chứ không phải nạn nhân của cách mạng văn hoá, một góc kể đã quá phổ biến. Dĩ nhiên, không thể không nhắc tới màu sắc tính dục đậm đặc trong tiểu thuyết, làm nền cho một chất hài hước đen hiếm có. Diêm Liên Khoa là giọng lạ của văn học Trung Quốc đương đại. Bản dịch của Minh Thương từng được trao giải văn học dịch của Hội Nhà văn Hà Nội năm 2015.

Lan Hữu (Nhượng Tống, Tao Đàn & NXB Văn học)

Quy tắc nào cũng có thể có ngoại lệ. Chín cuốn trên đây đều là những cuốn sách in lần đầu trong giai đoạn từ cuối 2014 đến hết 2015. Riêng Lan Hữu là sách tái bản. Tuy nhiên, khoảng thời gian 75 năm sau khi in lần đầu và 65 năm sau lần tái bản duy nhất, khiến sự trở lại của Lan Hữu trong năm 2015 chẳng khác một cuốn sách hoàn toàn mới. Đọc Lan Hữu, người ta không khỏi ngạc nhiên cho số phận long đong của một cuốn tiểu thuyết đẹp đẽ, vì sao có thể bị bỏ quên trong một thời gian dài như thế. Lan Hữu là câu chuyện tình tay ba thơ mộng tuổi thiếu niên, của một cậu trai mười sáu tuổi bàng hoàng nhận ra mình đem lòng say mê cả hai cô gái Lan và Hữu. Chuyện tình ấy, như muôn vàn chuyện tình thuở đầu đời khác, lẽ dĩ nhiên chẳng đi đến đâu, chỉ có nỗi mộng mơ mà nó gieo vào lòng người đọc là mãi không tan. Để nói gọn về cuốn sách, chẳng gì bằng nhắc lại lời của Beaudelaire mà Lưu Trọng Lư trích trong lời tựa lần xuất bản đầu tiên: “Một giấc mộng nồng nàn dệt xe trên gối kẻ thiếu niên.”

Quân Khuê

Sách đọc 2014

Theo truyền thống, cuối năm nào cũng tổng cái sự đọc trong năm. Năm nay, không còn là full time reader như năm trước, dĩ nhiên đọc ít đi hơn.  Tuy nhiên, sự khoan khoái không vì thế mà bớt lại. Những cái khoan khoái nhất được ghi lại dưới đây, theo thứ tự đọc, không phải theo thứ tự khoái:

1. Alice ở xứ sở thần tiên (Lewis Caroll): Kể cũng hơi xấu hổ, đây là lần đầu tiên đọc trọn cuốn này, nhờ đọc cho Alpha và Pi. Trước đó, chỉ đọc bản rút gọn. Truyện cho trẻ con mà bố thấy hay, sự không phải bàn thêm.


Alexis Zorba – Con người hoan lạc (Nikos Kazantzaki, Dương Tường dịch): Đọc lần thứ hai. Lần đọc sau thấy cuốn sách làm mình yêu đời hơn lần trước. Đây sẽ là cuốn sách cứ hai, ba năm cần đọc lại một lần.
Kaputt (Curzio Malaparte): Chiến tranh thế giới thứ hai qua mắt một nhà báo Ý, nhưng đây không phải là tác phẩm báo chí mà là tác phẩm văn học. Tôi thích cuốn này vì sự khốc liệt, thông minh và hài hước của nó.
Đời tôi (Marcel Reich-Ranicki, Lê Chu Cầu dịch): Cuốn sách này nói với tôi hai điều: Thứ nhất, một tình yêu, ở đây là tình yêu văn chương, có thể giúp người ta vượt qua qua những quãng thời gian đọa đày nhất như thế nào; thứ hai, làm một nhà phê bình văn học đích thực nghĩa là thế nào. Quyển sách này nhất định rất có ích cho các nhà văn.
The spy who came from the cold (John le Carré, đã có bản dịch tiếng Việt hình như là Người về từ miền đất lạnh): Đỉnh cao thể loại tiểu thuyết gián điệp.
The road (Cormac McCarthy): U tối và đầy ám ảnh, đồng thời cũng là câu chuyện tuyệt đẹp về cha và con trai.
Memet, chàng mảnh khảnh (Yaşar Kemal, Trần Dần dịch từ bản tiếng Pháp): Thiên anh hùng ca về một tướng cướp xuất thân nông dân. Văn chương khoái hoạt vô cùng, bản dịch của Trần Dần cũng tuyệt diệu. Mười lăm, mười sáu tuổi mà đọc được cuốn này thì mơ làm tướng cướp mất thôi. May mà đã qua tuổi đó.
 Tình cuồng (Raymond Radiguet, Huỳnh Phan Anh dịch): Một tuyệt phẩm nho nhỏ về tình yêu. Điều kinh ngạc nhất là làm thế nào Raymond Radiguet có thể viết cuốn này khi mới mười bảy tuổi.
Chúa tể những chiếc nhẫn (J.R.R. Tolkien, nhóm dịch giả Nhã Nam): Có lẽ không cần nói thêm gì về bộ truyện này vì nó quá nổi tiếng.
Thương (Toni Morrison, Hồ Như dịch): Nhiều khi đọc tiểu thuyết chỉ là để nhớ một cảnh như thế này: một bà mẹ da đen cầm cưa, cưa đứa con mười mấy tháng tuổi của mình để nó khỏi rơi vào cảnh nô lệ.
Mù lòa (José Saramago, Phạm Văn dịch): Chuyện gì xảy ra khi tất cả chúng ta đều mù? Con người sẽ đối xử với nhau như thế nào? Trong tuyệt vọng, man dã, rốt cuộc cũng có những điểm sáng. Con người tuy tệ, nhưng vẫn không đến mức phải mất hết cả lòng tin vào con người.
Lời hứa lúc bình minh (Romain Gary, Nguyễn Duy Bình dịch): Tuyệt.

(Note này viết cuối năm rồi.)

Sách đọc 2013

Đến hẹn lại lên, đây là danh sách những cuốn sách chủ blog khoái nhất trong năm vừa qua. Hầu hết các cuốn ở đây đều được xuất bản trong những năm trước đó, có lẽ chỉ trừ Tên của đóa hồng và Pyotr Đại đế là mới in năm nay.

 

Phi hư cấu:

1. Tâm lý học đám đông, Gustave le Bon, Nguyễn Xuân Khánh dịch, Bùi Văn Nam Sơn hiệu đính
2. Phải trái đúng sai, Michael J. Sandel, Hồ Đắc Phương dịch
3. Ho Chi Minh, The Missing Years 1919- 1941, Sophie Quinn-Judge
4. Nhiệt đới buồn, Claude Lévi-Strauss, Ngô Bình Lâm dịch, Nguyên Ngọc hiệu đính
5. Pyotr Đại Đế: Người con vĩ đại của nước Nga, Robert K. Massie, Diệp Minh Tâm dịch
6. Less Than One: Selected Essays , Joseph Brodsky

Tiểu thuyết:

1. Cuộc đời và thời đại của Michael K., J.M. Coetzee, Mạnh Chương dịch
2. Hoang mạc Tác-ta, Dino Buzzati, (quên tên người dịch)
3. 2666, Roberto Bolaño
4. Thượng đế đã chết trong thành phố, Curzio Malaparte, Nguyễn Quốc Trụ dịch
5. Đỏ và đen, Stendahl, Tuấn Đô dịch
6. Tên của đóa hồng, Umberto Eco, Lê Chu Cầu dịch

Thơ:

1. The World Doesn’t End, Charles Simic

Một danh sách cho trẻ em 4-7 tuổi

Thỉnh thoảng lại có bạn hỏi giới thiệu sách cho trẻ em. Xin chia sẻ một danh sách gồm những cuốn đọc cho Alpha và Pi quãng 2-3 năm trở lại đây mà hai bạn thích. 

1. Totto-chan bên cửa sổ;
2. Phù thủy xứ Oz;
3. Bộ Chuyện Rừng (của tác giả Tony Wolf gồm 4 cuốn to, 2 cuốn nhỏ)
4. Chiếc chìa khóa vàng hay truyện ly kỳ của Buratino;
5. Ông khổng lồ ích kỷ (Oscar Wilde);
6. Bác Phi-ô-đo, con chó và con mèo;
7. Bạn gái yêu quý của bác Phi-ô-đo;
8. Cá sấu Ghena và các bạn
9. Cá sấu Ghena trên thương trường (6, 7, 8, 9 của cùng tác giả Edward Uspenski)
10. Chuyện con mèo dạy hải âu bay;
11. Chuyến phiêu lưu diệu kỳ của Edward Tulane
12. Con voi của nhà ảo thuật (11, 12 của cùng tác giả Kate DiCamillo)
13. Cuộc phiêu lưu của Mũi-tên-xanh (tác giả Gianni Rodari)
14. Dế mèn phiêu lưu ký (Tô Hoài)
15. Chuyện hoa chuyện quả (Phạm Hổ)
16. Khu vườn hiếu kỳ (Peter Brown)
17. Ai đã bĩnh lên đầu chuột chũi
18. Bộ truyện Ếch xanh (7 cuốn mỏng)
19. Hoàng tử bé (Antoine de Saint-Expupery)
20. Chuyện phiêu lưu của Mít Đặc và các bạn.

Một danh sách cho gái

Thỉnh thoảng, gái (cả gái nhà lẫn gái đường phố) lại nhờ mình giới thiệu sách. Giới thiệu sách cho gái có dễ không? Vừa dễ, vừa khó. Khó, ở chỗ gái thường hay đòi hỏi nhiều, nào là sách phải hài hước một tí, lãng mạn một tí, sâu sắc một tí, triết lý một tí, mỗi thứ một tí, nhưng nhất thiết không được cực đoan, và nhất nhất thiết không được hời hợt. Còn dễ ở chỗ, chỉ cần yêu quý gái một tí, thì có thể giới thiệu được (như làm anh ấy mà, làm anh khó đấy phải đâu chuyện đùa, nhưng ai yêu em bé thì làm được thôi). Xét trên tiêu chí mỗi thứ một tí kể trên, thì nhiều cuốn mình thích không thể nào giới thiệu cho gái được, ví dụ, Có được là người của Primo Levi (chuyện lò thiêu, kinh quá), Những kẻ thiện tâm của Jonathan Littell (dài quá và rùng rợn quá ), Ngôi đền vàng của Mishima (hâm quá), Thành phố và lũ chó của Vargas Llosa (đực quá), Chuyện người tùy nữ của Magarret Atwood (âm u quá)...

Để đỡ phải trả lời lằng nhằng, nay tổng hợp lại đây một danh sách cho gái, chủ yếu là những cuốn in những năm gần đây (cho gái dễ tìm).

1) Cuộc sống ở trước mặt - Romain Gary: Cuốn này hội đủ các tiêu chí một tí kể trên, nhưng quan trọng hơn cả là chất lượng văn chương của nó.

2) Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời của Haruki Murakami: Trong danh sách này, hẳn nhiên phải có một cuốn của Murakami. Nếu Kafka trên bờ biển và Biên niên ký phức tạp và dày quá, Rừng Nauy thì phổ thông quá, lại còn hơi trẻ con, thì Phía Nam biên giới, phía Tây mặt trời hoàn toàn là cuốn thích hợp. Nó lãng mạn và say đắm vừa phải. Ngoài ra, độ dày của nó cho phép nhét gọn vào xắc tay!

3) Thiếu nữ đánh cờ vây - Sơn Táp: Không cần nói nhiều, vì đây là truyện gái viết cho gái đọc.

4) Và khi tro bụi - Đoàn Minh Phượng: Chưa thấy gái nào lại không thích cuốn này. Văn trong trẻo, tinh khiết, và tác giả cũng là gái!

5) Giết con chim nhại - Harper Lee: Với tâm hồn thường tỏ ra cao đẹp và nhạy cảm, gái cũng quan tâm đến công bằng xã hội. Ngoài ra, gái thường yêu trẻ con. Đấy là lý do gái sẽ thích cuốn này.

6) Dạ khúc - Kazuo Isghiguro: Dịu dàng, nhẹ nhàng, lãng mạn, nói chung là rất gái. Đến với người đọc Việt Nam qua bản dịch mềm mại của một dịch giả gái.

7) Một mình ở châu Âu - Phan Việt: Chuyện gái đi lang thang một mình và ngắm những anh đẹp trai.

8) Mặt trời vẫn mọc - Hemingway: Ngoài việc sách của Hemingway luôn đáng đọc với cả giai lẫn gái, thì gái nên đọc để biết tại sao có những giai đi với gái mà không có chuyện gì xảy ra cả.

9) Em làm ơn im đi, được không? -Raymond Carver: Thật ra, cuốn này hơi khó đọc, nhưng gái nên đọc để biết khi nào thì mình nên "im đi".

10) Người đàn bà mà tôi ruồng bỏ - Shusaku Endo: Đọc vì nhan đề! 

Bản danh sách Goldmund - 2011 (Phần 2)

Sách tiếng Việt:

Sách tiếng Anh:

1)      Between Parentheses của Roberto Bolano: Trong năm tôi đã đọc ba tiểu thuyết của Bolano là The Savage Detectives, Amulet và Distant Star, nhưng có vẻ tiểu thuyết Bolano không phải vị của tôi lắm. Tập Between Parentheses, tập hợp các bài báo, tiểu luận, phỏng vấn, .v.v. đọc sướng hơn nhiều. Với riêng tôi, đây là cuốn sách của năm.

2)      Death in the Andes của Mario Vargas Llosa: Đã có lần đề cập ở đây.

3)      The Sense of an Ending của Julian Barnes: Đã có hẳn một bài dài.

4)      The Cellist of Sarajevo của Stephen Galloway: Là chủ đề của entry này.

5)      To the end of the land của David Grossman: Đích thực là một tác phẩm đẹp và buồn. Xin khất một entry.

Bản danh sách Goldmund - 2011 (Phần 1)

Đến hẹn lại lên, mỗi cuối năm tôi sẽ tổng kết danh sách những cuốn sách ưa thích trong năm. Danh sách này phần lớn là tiểu thuyết, vì tiểu thuyết là quan tâm chính của tôi. Ngoài ra có thể có vài tập tiểu luận hoặc sách sử. Những cuốn nào tôi từng nhắc tới trên blog tôi sẽ để link đến các entry đó, thường không phải là các bài điểm sách mà chỉ nhắc qua, cách này hay cách khác. Những cuốn chưa từng nhắc tới tôi sẽ viết thêm vài dòng.

Cũng như những năm trước, đây là những cuốn tôi đọc trong năm, và không nhất thiết phải in trong năm. Có những cuốn in đã lâu nhưng bây giờ tôi mới đọc, nếu thích, tôi sẽ đưa vào đây. Tuy nhiên, tôi không hạn chế danh sách ở 10 cuốn như những năm trước, vì không nhất thiết phải tự làm khó mình quá. Để dễ theo dõi, tôi tách danh sách vài ra làm hai phần: phần 1 là sách tiếng Việt, và phần 2 là sách tiếng Anh. Các phần sách tiếng Hoa, Pháp, Đức, Nga, Ả Rập, Hebrew xin khất vô thời hạn. Tôi cũng xin giấu bớt một số cuốn kinh điển mới đọc trong năm, vì thò ra thì hơi xấu hổ:) Sách được sắp xếp theo thứ tự ngẫu nhiên.

Sách tiếng Việt:

1) Nếu một đêm đông có người lữ khách, Italo Calvino, bản dịch của Trần Tiễn Cao Đăng.

2) Những ngã tư và những cột đèn, Trần Dần: Trong Cát bụi chân ai, Tô Hoài có nhắc đến chi tiết Trần Dần đi phỏng vấn những người làm cho Pháp để viết một cuốn tiểu thuyết dưới ảnh hưởng của phong trào Tiểu thuyết mới. Đó hẳn phải là cuốn này, một tiểu thuyết như một bài thơ bậc thang dài. Không có quá nhiều tiểu thuyết Việt sau bốn mươi năm mà đọc vẫn còn tươi mới như cuốn này.

3) Chân dung Dorian Gray của Oscar Wilde, bản dịch của Nguyễn Thơ Sinh: Cuốn này tôi chôm được trong một quán cà phê của một người bạn và mang nó theo một chuyến đi chơi vì nó dày vừa đủ độ và vì lúc đó đang có tâm trạng đọc sách xưa. Thực sự là một áng luận văn tuyệt vời về nhục thể.

4) Tùy bút I của Võ Phiến.  Tôi có nhắc đến trong bài về Hội An.

5) Bản Sonata Kreutzer của Lev Tolstoy, bản dịch của Trần Thị Phương Phương: Là cuốn hay nhất trong các cuốn thuộc Tủ sách Tinh hoa của Phương Nam năm nay, và là cuốn hay nhất của Tolstoy mà tôi từng đọc. Cuốn tiểu thuyết này như một nhát dao lách vào đời sống hôn nhân.  Có lẽ nên nói thêm vào năm tám mươi tuổi, sau hơn năm mươi năm sống chung với vợ, bá tước Lev Tolstoy thu dọn đồ đạc lên tàu chạy trốn khỏi vợ. Ba ngày sau ông chết. Bài học rút ra: (i) Chạy trốn vợ thì sẽ sớm chết; (ii) Nếu muốn chạy trốn vợ, hãy đợi đến khi tám mươi tuổi.

6) Nước Đại Nam đối diện với Pháp và Trung Hoa 1847-1885 của Yoshiharu Tsuboi.

7) Việt Nam thời Tây Sơn - Lịch sử nội chiến 1771 - 1802, Tạ Chí Đại Trường.

8) Bộ truyện tranh Ếch Xanh gồm bảy cuốn của Max Velthuijs do Alpha Kids ấn hành: Tranh vẽ đẹp, câu chuyện ngộ nghĩnh, thú vị, từng là cảm hứng cho một entry của tôi.  Lựa chọn này được sự nhất trí cao của Alpha và Pi.

Danh sách 2010

Đây là danh sách 10 cuốn sách đã đọc trong năm 2010 mà tôi thích.   Có những cuốn khác tôi cũng rất thích nhưng chưa đọc xong nên chưa để vào đây chẳng hạn cuốn mới nhất của Pamuk The Naive and The Sentimental Novelist hay cuốn của Kapuscinski, The Soccer War.  Những cái link tôi chèn dưới đây dẫn tới các entry có liên quan của tôi, có thể là một bài review, nhưng phần nhiều là những nhận xét ngắn.  Tôi hy vọng nếu bạn cũng thích đọc sách văn học, thì danh sách này cho bạn một vài gợi ý khi đi chọn sách. 

1/The Brooklyn Follies (tiểu thuyết) - Paul Auster

2/ Cuộc sống ở trước mặt (tiểu thuyết)- Romain Gary

3/ Disgrace (tiểu thuyết) - Coetzee

4/ Other Colors (tản văn, tiểu luận, truyện ngắn) - Orhan Pamuk

5/ Bốn mùa, Trời và đất (tản văn) - Márai Sándor

6/ Có được là người (hồi ký) - Primo Levi

7/ The Book of Laugher and Forgetting (tiểu thuyết) - Milan Kundera 

8/ Catch 22 (tiểu thuyết) - Joseph Heller

9/ Vô tri (tiểu thuyết) - Milan Kundera

10/ The Invention of Solitude (hồi ký) - Paul Auster

Còn đây là danh sách năm 2009.

Danh sách 2009 (tiếp)

Phần 1

6. Ở lưng chừng thời gian của David Bergen, Nguyễn Tuệ Đan dịch, Nhã Nam xuất bản: Có những lý do khác nhau để người ta thích một cuốn tiểu thuyết: một câu chuyện, một vấn đề, một kỷ niệm, một cách ứng xử, hay một cấu trúc. Với Ở lưng chừng thời gian, tôi đặc biệt thích văn, một giọng văn lơ mơ mà ám ảnh. Vết hằn cuộc chiến Việt Nam lên đời sống tinh thần của một cựu chiến binh Mỹ là đề tài của tiếu thuyết này. Đọc Ở lưng chừng thời gian không thể không nghĩ đến Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh – hai cuốn này tạo thành một cặp tiểu thuyết cân xứng về người lính hai bên chiến tuyến tuy Ở lưng chừng thời gian thiên về phầh hậu chiến hơn. Và quả thực, ở phần cuối sách David Bergen có ghi nhận ảnh hưởng của cuốn sách của Bảo Ninh đối với cuốn sách của mình. 

7. Giết con chim nhại của Harper Lee, Phạm Viêm Phương và Huỳnh Kim Oanh dịch, Nhã Nam xuất bản: Giết con chim nhại (To kill a mocking bird) luôn được xếp vào hàng kinh điển – nó thường đứng trong danh sách 100 tiểu thuyết hay nhất trong mọi cuộc bầu chọn. Mark Twain định nghĩa một cuốn sách kinh điển là một cuốn sách ai cũng muốn đọc nhưng chẳng ai đọc, có lẽ vì ai cũng ngần ngại sách kinh điển thì vấn đề có to tát quá không, đọc có mệt đầu không. Nếu bạn cũng nghĩ thế thì tôi xin được mách ngay là vấn đề thì có to tát – phân biệt chủng tộc không phải là vấn đề nhỏ rồi – nhưng đọc thì không mệt đầu tí nào. Điểm thú vị nhất của cuốn này đó là những vấn đề tưởng như rất lớn đó lại được kể lại, và nhìn theo lăng kính của một cô bé con học cấp một. Cuốn sách còn là một gợi ý rất tốt đối với những ai quan tâm đến vấn đề giáo dục con trẻ – nghĩa là tất cả chúng ta – hãy xem người bố luật sư Atticus đối xử và nói chuyện với hai con của ông như thế nào!

8. Nam tước trên cây của Italo Calvino, Vũ Ngọc Thăng dịch từ nguyên bản tiếng Ý, cũng do Nhã Nam xuất bản: Bản thân việc dựng nên câu chuyện về một vị nam tước suốt đời sống trên cây đã là một ý tưởng xuất sắc khiến cho bạn không thể không đọc cuốn này rồi. Tất nhiên, tác phẩm có ý nghĩa ngụ ngôn, ý nghĩa triết học, nhưng kể cả bỏ qua tất cả những lớp ý nghĩa đó, đọc chỉ để tò mò về cuộc sống của một người sống ở trên cây hoàn toàn, tìm hiểu xem tác giả cho người đó ăn uống, ngủ nghê, bài tiết, yêu như thế nào chẳng phải là điều hấp dẫn sao? Chỉ bản thân điều đó thôi đã khiến cuốn này là một niềm vui đọc. Và tất nhiên, nếu gấp sách lại bạn ngẫm nghĩ một tí, rồi đọc lại lần thứ hai hay thứ ba, bạn sẽ thu hoạch được nhiều hơn. Review của bạn AI ở đây.

9. Nửa kia của Hitler của Eric-Emmanuel Schmitt, Nguyễn Đình Thành dịch từ nguyên bản tiếng Pháp, cũng do Nhã Nam xuất bản nốt (tất nhiên tôi biết Nhã Nam chỉ có thể xuất bản thông qua một nhà xuất bản, nhưng tên nhà xuất bản đó là gì đâu quan trọng bằng cái logo Nhã Nam, các bạn Nhã Nam nhỉJ): Cũng như Nam tước trên cây, cuốn tiểu thuyết này có một ý tưởng hấp dẫn: nếu như năm 1908, Adolf Hitler không bị trượt kỳ thi vào trường Mỹ thuật thì điều gì sẽ xảy ra, thế giới sẽ như thế nào nếu có một Hitler - họa sĩ siêu thực thay cho Hitler – độc tài phát xít? Cuộc đời của một Hitler như lịch sử đã chứng kiến và một Hitler giả định cứ thế được kể ra sinh động và đầy cuốn hút. Và, cũng như Nam trước trên cây, Nửa kia của Hitler cũng không thiếu những tầng nấc nghĩa để ai thích suy ngẫm có thể suy ngẫm hơn, nhưng điều quan trọng là bản thân câu chuyện đã quá hấp dẫn rồi. (Trivial: Bạn Alpha nhà này nhìn mặt Hitler trên bìa sách cứ bảo đấy là ông ngoại. Thật tội nghiệp ông ngoại!)

10. The New York Trilogy của Paul Auster: Chỉ sau khi đọc xong nguyên tác thì tôi mới biết cuốn này đã được Trịnh Lữ dịch với tên Trần trụi với văn chương. Thật ra, cuốn nào của Auster tôi cũng thích, nhưng cũng như với mọi danh sách khác, phải “cơ cấu” một chút. Tôi có nhắc sơ qua đến cuốn này ở đây.

Dĩ nhiên, tôi còn thích nhiều cuốn khác, nhưng đã trót giới hạn ở 10 rồi nên thôi cứ đành thế vậy.

Quan sát lại danh sách, tôi thấy tôi không chọn cuốn nào của các tác giả Việt Nam. Không phải tôi có ý phân biệt, nhưng năm vừa rồi tôi không đọc được cuốn nào của một tác giả Việt Nam mà tôi thật sự thích (trừ cuốn của Đặng Phong, nhưng đó lại là sách khảo cứu, mà tôi ưu tiên cho sách văn học hơn). Nếu như lập danh sách cho 2008, thế nào tôi cũng để vào Lần đầu tiên của Nguyễn Nguyên Phước, còn danh sách 2007 chắc chắn có T mất tích của Thuận và Và khi tro bụi của Đoàn Minh Phượng.

Ngoài ra, có khi các bạn Nhã Nam nên nghiên cứu tặng tôi món quà nho nhỏ nào vì có công mua, đọc và quảng cáo cho sách của các bạn:)