Một câu hỏi nhỏ có lời đáp

Khi nói, không có câu hỏi nào là câu hỏi ngớ ngẩn, là khi người ta muốn khuyến khích người ta đặt câu hỏi. Tại sao phải khuyến khích đặt câu hỏi? Tới đây, thì chúng ta đã có một câu hỏi rồi. Có một câu hỏi, thì phải nghĩ cách tìm ra câu trả lời. Tất nhiên, sẽ không có câu trả lời nào nếu như không có câu hỏi được đặt ra. Và tất nhiên, nếu không đặt câu hỏi, thì không phải nhọc công ngồi nghĩ câu trả lời. Thế thì, tại sao phải khuyến khích đặt câu hỏi? Và tại sao các vị La Hán chùa Tây Phương phải chau mặt?

***

Tôi vừa đọc xong lời giới thiệu, lời cảm ơn và một số bài phỏng vấn của Nguyễn Đức Tùng trong Thơ đến từ đâu? Cả tập sách chỉ nhằm trả lời một câu hỏi, nhưng không có nghĩa đọc xong tập xong tập sách sẽ có lời giải đáp. Dù gì, thì người hỏi đã nỗ lực hỏi và người trả lời đã nỗ lực trả lời. Trong phần cảm ơn, Nguyễn Đức Tùng có cảm ơn các cô hàng cà phê Hà Nội Sài Gòn New York Vancouver vì đã không tính tiền chỗ ngồi khi tác giả làm việc tại quán cà phê. Tôi cũng hay làm việc tại quán cà phê, cái môi trường đầy tiếng ồn đấy hóa ra lại là chỗ làm việc tốt, vì những tiếng ồn không định hướng có thể giúp người ta tập trung hơn.

***

Tuy nhiên, làm việc tại quán café và đọc một cuốn sách khi có một người nheo nhéo bên tai là hai chuyện khác nhau. Tiếng ồn do một người nheo nhéo bên tai gây ra thuộc loại tiếng ồn có định hướng, nhất là khi người đấy gọi đích danh người đang đọc sách với những câu hỏi hết sức cụ thể và không chịu buông tha người đọc sách cho đến khi có câu trả lời. Ví dụ một số câu hỏi như thế này: Ba ơi, mặt trăng có mắt không? (Chắc là không.) Ba ơi, tại sao hoàng từ cưỡi ngựa? (Vì hoàng tử không có xe máy). Ba ơi, tại sao Bạch Tuyết nằm trên giường của bảy chú lùn? Sao Bạch Tuyết không nằm trên giường của Bạch Tuyết? (Vì sẽ có lúc người ta buộc phải nằm giường của người khác). Vì lẽ đó, người đọc sách đọc những cuốn dễ hiểu hơn, chẳng hạn Thơ đến từ đâu, khi có người léo nhéo bên cạnh, và đợi đến lúc người léo nhéo đi ngủ để đọc những cuốn cần tập trung hơn, chẳng hạn Catch 22 – một cuốn đầy những trò lòng vòng và những sour jokes.

***

Người léo nhéo kia tất nhiên là bạn Alpha, ba tuổi rưỡi và đầu óc đang tràn ngập những câu hỏi liên tu bất tận. Mà, hình như, ai lúc ba bốn tuổi cũng có khả năng đặt câu hỏi liên tu bất tận. Khả năng này bị mai một khi người ta lớn lên, không hẳn vì người ta đã biết quá nhiều, mà có khi vì người ta ngần ngại rằng câu hỏi của mình ngớ ngẩn. Tất nhiên, không ai muốn một chàng sinh viên hai mươi hai mấy tuổi hỏi những câu hỏi như một đứa bé ba tuổi; nhưng tất nhiên, các giáo sư hẳn cũng rất buồn nếu như giảng bài xong mà không thấy sinh viên hỏi gì.

***

Cũng có những chỗ những nơi, câu hỏi không được khuyến khích, và người được đặt câu hỏi không thích được hỏi một chút nào, nhưng đấy là một đề tài hoàn toàn khác. Liệu có nên đặt câu hỏi tại sao người ta không thích được hỏi không?

***

Có những câu hỏi không lời đáp chẳng hạn như câu hỏi đã khiến các vị La Hán chùa Tây phương chau mặt đến tận bây giờ. Có những câu hỏi câu trả lời đến thật nhanh và tình cờ: Cách đây ít lâu, tôi từng băn khoăn tự hỏi ở Trung Quốc người ta có sản xuất hoa trái giả không. “Hoa trái” là từ trong ngoặc kép. Câu hỏi này ắt không phải câu hỏi lớn nên không cần chau mặt lâu lắm, chỉ cần lên mạng đọc tin một tí là có câu trả lời. “Hoa trái” giả không những có, mà còn rất nhiều, và hoàn toàn có lý do để tin rằng thể loại hoa trái giả này đã có mặt ở Việt Nam. Vì thế, thận trọng với “hoa trái” Trung Quốc và hoa trái Trung Quốc không bao giờ thừa, nếu biết rằng có những trái cam hay táo xuất xứ Trung Quốc sau ba tháng trưng bày vẫn tươi nguyên như vừa mới hái.