Vật đồng bộ

Vật đồng bộ là cái giống gì? Nói chung, nếu không học luật, thì chẳng ai quan tâm đến vật đồng bộ là cái giống gì. Còn với những ai học luật, thì ắt hẳn biết vật đồng bộ là một loại… vật. Vật, đến phiên nó, là một loại tài sản. Tài sản và quyền sở hữu tài sản là một chế định quan trọng của luật dân sự. Và, luật dân sự là một trong rất nhiều ngành luật. Đại khái thế, để biết rằng có rất nhiều luật, trong mỗi luật có rất nhiều chữ, và trong một trong những đạo luật lắm chữ kia có chỗ nói về vật đồng bộ.

Để tiện xác định các quyền liên quan đến vật, người ta đưa ra những khái niệm về vật chính và vật phụ (chẳng hạn tivi và và điều khiển từ xa); vật chia được và vật không chia được (chẳng hạn bánh pizza và đồng hồ đeo tay); vật tiêu hao và vật không tiêu hao (chẳng hạn bao cao su và kim tiêm); vật cùng loại và vật đặc định ( ví dụ Mac Book Pro mới cáu và Mac Book Pro đã qua sử dụng); vật đồng bộ (ví dụ đôi giày).

Bộ luật Dân sự Việt Nam định nghĩa vật đồng bộ như sau:

“Vật đồng bộ là vật gồm các phần hoặc các bộ phận ăn khớp, liên hệ với nhau hợp thành chỉnh thể mà nếu thiếu một trong các phần, các bộ phận hoặc có phần hoặc bộ phận không đúng quy cách, chủng loại thì không sử dụng được hoặc giá trị sử dụng của vật đó bị giảm sút”.

Người ta hay phàn nàn luật ở Việt Nam “không đi vào cuộc sống”, cần phải cải thiện vấn đề tuyên truyền và thực thi luật pháp vân vân và vân vân. Người ta không nhận ra rằng đôi khi luật ở Việt Nam không cần phải tuyên truyền giáo dục gì nhiều mà vẫn thẩm thấu vào cuộc sống và sống dai như đỉa ở trong đó mà những người áp dụng và thực thi luật còn không nhận ra là mình áp dụng và thực thi nó nữa. Khi đó, kể cả một quy định mang tính tống quát và tương đối trừu tượng của luật, ngạc nhiên chưa, lại có thể vận hành trơn tru mà không cần phải có văn bản hướng dẫn nào.

Ví dụ như thế này: Khi anh tài xế bị cảnh sát thổi toét một phát, anh phải dừng lại và cho cảnh sát xem “giấy tờ xe”. “Giấy tờ xe” trong trường hợp này là “vật đồng bộ”, vì ngoài những thứ như bằng lái, giấy chứng nhận mua bảo hiểm, sổ kiểm định nó còn bao gồm một vài tờ xanh đỏ. Tất nhiên, không ai bảo cho anh tài xế rằng “giấy tờ xe” là “vật đồng bộ”, nhưng anh thừa thông minh và kinh nghiệm để hiểu nếu thiếu một phần trong “giấy tờ xe”, thì “giấy tờ xe” có nguy cơ “không sử dụng được” hoặc “giá trị sử dụng” của “giấy tờ xe” “bị giảm sút” nghiêm trọng, nói chung là sẽ rất rắc rối.

Đây chỉ là một ví dụ thường gặp và dễ thấy. Còn nhiều trường hợp khác tuy cũng thường gặp nhưng không dễ thấy, và số lượng tờ xanh đỏ không chỉ là một vài. Điểm chung duy nhất trong các trường hợp đó là những tờ xanh đỏ, có khi xanh nhiều hơn đỏ, đã xâm nhập vào vật chủ và trở thành “vật đồng bộ”.