Tuổi trẻ băn khoăn (III)

***

“Analysis destroys wholes. Some things, magic things, are meant to stay whole. If you look at their pieces, they go away”.

Robert James Waller

(The bridges of Madison County)

Nhiều năm trước đây, tôi cũng từng đọc Những cây cầu ở quận Madison, bản tiếng Việt. Tôi cũng từng xem phim này. Tôi biết nhiều người thích cả truyện và phim, nhưng tôi không nằm trong số nhiều người đó. Phim, tôi không nhớ gì, chắc là không ấn tượng. Truyện, tôi thấy khô không khốc, văn như văn của học trò, không rõ do người dịch hay do tác giả. Tôi không mang theo cuốn này, nên tôi không thể mở ra và đọc lại xem ấn tượng của tôi có gì thay đổi không. Biết đâu, bây giờ, khi đã già hơn một chút, tôi sẽ thấy chuyện tình già ở quận Madison kia rung động hơn, lãng mạn hơn, sâu sắc hơn. Biết đâu, có khi tôi còn thấy lòng xôn xao, còn chớp chớp mi, còn nhỏ một giọt nước mắt. Hoặc hai. Dù thế nào đi nữa, tôi cũng cảm thấy khó nghĩ khi Demian có thể tìm thấy được điều gì tâm đắc trong cuốn sách và chép lại. Mà cái câu kia, đứng một mình nó, có vẻ cũng thấm thía ra phết đấy chứ. “Phân tích làm hỏng tổng thể. Có những thứ, những thứ huyền diệu, phải được nhìn trong tổng thể. Nếu bạn cứ săm soi từng phần của nó, nó chả còn gì.”

Không nhớ trong truyện, câu này đứng ở chỗ nào, và có ví dụ nào minh họa. Thường trước hay sau một câu tổng quát thế này, thế nào cũng có ví dụ. Ví dụ có thể như thế này: Có những gương mặt, nếu nhìn từng phần ta chỉ thấy tóc hơi cháy nắng, tai hơi vểnh, mũi hơi khoằm, mắt hơi gian, răng hơi đen, nhưng cứ tích phân như thế ta sẽ làm hỏng tổng thể khuôn mặt. Nếu lùi lại một bước, hai hoặc ba bước càng tốt, và ngắm lại khuôn mặt ấy từ xa, có khi ta lại thấy khuôn mặt ấy trông… cũng được.

***

Mỗi lần tôi sắp xếp lại một kệ sách hay một hộc tủ trong nhà, việc lẽ ra chỉ cần khoảng nửa giờ thì tôi mất đứt nguyên buổi sáng hoặc có khi trọn ngày. Tôi không kiềm chế được việc ngắm nghía những đồ vật trong hộc tủ, nghĩ đến việc từng có nó như thế nào, nó làm tôi vui hay buồn, hả hê hay giận dữ, bây giờ nên giữ lại hay vứt đi, hay xếp vào một chỗ nào khác.

Làm phiền tôi hơn cả là những tấm thiệp. Tôi đọc lại những lời chúc trên đó – bản thân việc này mất kha khá thời gian – và sau khi đọc xong thì lâm vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan: tôi không nỡ vứt chúng đi, mà giữ lại – làm sao có thế giữ lại được tất cả những tấm thiệp đã nhận được trong đời. Tương tự, là những bức thư tay. Tôi từng có khá nhiều thư tay, chủ yếu là thư của bạn bè cả thân lẫn chưa biết mặt - tất nhiên đấy là thư từ cái thời chưa có email và internet, và điện thoại chưa phổ biến như bây giờ. Thư tình cũng có vài cái; nhưng thư tình thì tôi không đọc lại, nhất là những thể loại thư sướt mướt.

Mất thời gian hơn cả là việc xếp sách. Khi sắp sách lên kệ lần đầu, tôi thường cố ghép chúng vào một trật tự nào đó: văn học Việt Nan, văn học nước ngoài, trinh thám, ngôn ngữ, lịch sử, kinh tế, chính trị, luật v.v. Nhưng sau một thời gian, cái trật tự kia bị phá vỡ, nên thỉnh thoảng tôi phải xếp lại. Phải đưa tất cả các Hemingway lại gần nhau và đảm bảo đứng gần ông là Steinbeck, đưa Dos lại gần Lev Tolstoi và Ivan Bunin, đẩy Tạ Duy Anh ra phía Nguyễn Huy Thiệp, và sách nấu ăn thì không thể chung hàng với sách kinh tế, đại để như thế. Nhưng nếu chỉ xếp thôi, thì cũng không mất quá nhiều thời gian. Lẽ nào cầm sách lên mà không lật vài trang, và nhỡ gặp chuyện gì thú vị, thì làm sao có thể dừng lại sau vài trang.

Riêng đám sách của Demian là một ngoại lệ: chúng chỉ tạm trú trên kệ sách nhà tôi, nên tôi cho phép chúng đứng gần nhau, lộn xộn trong phạm vi cho phép. Kể ra, đám sách ấy cũng làm xấu kệ sách tôi một chút: phần lớn trong đó là sách cũ, giấy đen, có cuốn long cả bìa.

Demian, cái cuốn sổ của cậu ta, tôi vẫn đang chép lại đây, nhưng tôi quyết định không chép từ đầu đến cuối nữa. Bất kỳ lúc nào tôi rảnh, tôi sẽ mở một trang bất chợt. Tôi đang thử xem mình sẽ mở trúng trang nào.

Cũng nói thêm, khi viết những dòng này, tôi không còn ở nới cái resort biển ấy nữa. Tôi chỉ ở đấy có hai ngày, mà từ hôm đấy đến nay đã hơn hai tuần còn gì. Đúng như dự đoán, chuyến đi đó, tôi không thể nào nhúng chân được xuống biển. Ôi biển, hẹn sẽ quay trở lại để tắm táp phơi nắng thỏa thuê, chứ không phải để chui vào những phòng họp lạnh ngắt đầy mùi nấm mốc.

***

“Cậu bé bẽn lẽn, nhút nhát như con gái, nghịch ngầm và ưa sạch sẽ ngày xưa đã biến thành một người lầm lì, khinh đời, biết đủ thứ trên đời và dễ nổi quạu. Một người rất thông minh, can đảm, trầm lặng và ưa giễu cợt”.

(Bác sĩ Zhivago)

Bác sĩ Zhivago (tiếng Nga: Доктор Живаго, từ Живаго có nghĩa đen là "cuộc sống") là tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn Nga–Xô viết Boris Leonidovich Pasternak (1890–1960).

Nhân vật chính của truyện là Yuri Zhivago, một bác sĩ y học và nhà thơ. Truyện kể cuộc đời của bác sĩ Zhivago qua những éo le tình ái của ông cùng hai phụ nữ trong bối cảnh chung quanh cuộc cách mạng Nganăm 1917.

Truyện này được dựng thành phim năm 1965, do David Lean đạo diễn, tài tử chính là Omar Sharif và Julie Christie.

Bối cảnh truyện Bác sĩ Zhivago nằm vào khoảng 1910 - 1920, nhưng Pasternak hoàn tất vào khoảng 1956. Vì ông có vấn đề với chính phủ Xô viết lúc bấy giờ nên truyện này không được xuất bản. Năm 1957 bản thảo của truyện được tuồn ra ngoài Liên Xô và in ra sách tiếng Nga tại Ý (nhà xuất bàn Feltrinelli). Năm sau có ấn bản tiếng Ý và tiếng Anh. Pasternak nhờ đó mà được đề nghị nhận giải Nobel văn chương năm1958, nhưng chính quyền Xô viết bấy giờ ép ông phải từ chối nhận giải thưởng này. Mãi đến 1988, sách truyện Bác sĩ Zhivago mới được cho in và xuất bản tại Nga.

Khởi đầu truyện là phần giới thiệu Yuri Andreievich Zhivago lúc 10 tuổi đi đám tang của mẹ. Sau đó Yuri học y khoa, bắt đầu làm thơ, rồi cưới vợ tên là Tonya. Truyện sau đó giới thiệu Larisa Fyodorovna (Lara) ởtuổi dậy thì, sống với bà mẹ góa phụ khi bà này làm công cho chủ hãng may tên Komarovsky. Komarovsky dụ dỗ và hiếp dâm Lara. Trong cơn tủi nhục cuồng nộ, nàng lấy súng bắn Komarovsky tại một buổi tiệcgiáng sinh nhưng không may lại bắn trúng một người khác. Nàng sau đó kết hôn người tình đầu của mình là Pavel Pavlovich (Pasha).

Kế đến truyện dẫn vào thời kỳ chiến tranh thế giới lần thứ nhất. Yuri tòng quân với tư cách bác sĩ quân y. Pasha rời vợ và con gái (Tanya) theo quân đội và bị mất tích. Lara tình nguyện làm y tá với hy vọng tìm kiếm tông tích chồng. Khi Yuri vào thăm vợ khi nàng sanh đứa con trai đầu lòng thì gặp cô y tá Lara. Hai người có ý thầm yêu nhau nhưng không dám tỏ lời. Vào lúc này phong trào cách mạng bắt đầu nổi dậy tại Petersburg.

Chiến tranh bùng nổ khắp nơi, Yuri và Lara được bổ nhiệm công tác chung tại một nhà thương ở tỉnh nhỏ xa xôi. Yuri bị thôi thúc bởi những cảm tình cho Lara. Chàng tâm sự với Tonya và Tonya nghi ngờ rằng Yuri cùng Lara đã ngoại tình. Mùa đông đến, đời sống trở nên chật vật vì thiếu thức ăn và dịch lỵ lan tràn. Sau cuộc chiến, Yuri trở về chức vị bác sĩ cũ tại nhà thương ở Moskva. Vì cá tính lãng mạng chàng thường bị các đồng nghiệp bolshevik bài bác là thiếu logic và tinh thần cách mạng. Giữa các cuộc xung đột chống chủ nghĩa Marx nổ ra, Yuri cùng gia đình dời về Urals. Trên xe lửa của chuyến đi này, Yuri nhận thức được nỗi khổ của nông dân và tù binh, những nạn nhân của cuộc chiến cách mạng. Chàng yêu chuộng tự do và bình quyền, nhưng bất mãn với những hành động hay ý kiến quá cứng rắn và thiếu tình người của những người theo cách mạng.

Tại Urals, Yuri cùng gia đình khai đất làm ruộng. Chàng trở lại sở nguyện làm thơ. Tại thư viện làng, chàng gặp lại Lara. Hai người ngoại tình và cùng sống cuộc đời vụng trộm yêu đương tột đỉnh. Lara lúc bấy giờ biết Pasha còn sống và hiện là một tay trùm Đỏ khét tiếng với tên mới Strelnikov. Yuri muốn trở vế với vợ để thú tội ngoại tình nhưng không may bị một nhóm quân cách mạng bắt cóc và phải phục vụ như bác sĩ của nhóm này. Sau vài năm, Yuri trốn thoát và trở lại với Lara. Để tránh không bị điềm chỉ, cặp tình nhân bỏ trốn sang một nông trại khi xưa gia đình Yuri từng canh tác. Yuri tiếp tục làm thơ - bày tỏ tâm sự của chàng về những thăng trầm của đời sống, những lo sợ và lòng can đảm trong chiến tranh và hơn hết là tình yêu dành cho Lara. Trong khi đó có tin vợ Yuri là Tonya và con gái chàng bị bắt đuổi ra khỏi Nga. Chẳng bao lâu sau đó, Komarovsky, kẻ đã từng hãm hiếp Lara khi xưa, xuất hiện. Hắn hăm dọa rằng quân cách mạng đang truy lùng Yuri và Lara và sẽ giết cả hai nếu bắt dược. Hắn hứa giúp đưa Yuri và Lara trốn ra nước ngoài. Yuri đắn đo một hồi lâu và kết cuộc vì vấn đề an toàn cho Lara, chàng quyết định để Lara ra đi một mình. Yuri ở lại Nga và bắt đầu say sưa uống rượu giải sầu.

Strelnikov, chồng của Lara lúc bấy giờ đang chạy trốn vì bị chính phủ cách mạng truy lùng. Y tìm ra Yuri và sau khi biết chuyện Lara ngoại tình, bèn tự sát.

Yuri trở lại Moskva và sinh sống cùng một phụ nữ tên Marina và kiếm sống bằng cách viết sách. Em của chàng tìm cho chàng một chức vụ bác sĩ nhưng trên đường đi làm, chàng bị đứng tim mà chết. Lara, từ Irkutsk lên Moskva và tình cờ đi tới nhà liệm thấy xác Yuri còn nằm đó. Sau đó vài ngày, nàng mất tích, có người cho rằng nàng bị bắt đi trại tập trung cải tạo.

Đoạn trong ngoặc kép phía trên là đoạn tôi chép lại từ sổ tay của Demian, người đã chép đoạn đó tất nhiên từ cuốn Bác sĩ Zhivago; còn đoạn chữ màu xanh tôi chép từ Wiki. Nếu bạn đã đọc Bác sĩ Zhivago rồi, bạn có thế bỏ qua đoạn đó, còn nếu chưa, hoặc đọc rồi nhưng đã quên sạch như tôi, thì đoạn tư liệu từ Wiki có thể giúp bạn hình dung hoặc nhớ lại đôi nét về cuốn sách.

Cuốn này, tôi đọc trên một chuyến tàu Bắc Nam cách đây mười năm. Đi tàu là thời gian thích hợp để đọc những cuốn nhiều chữ như cuốn này. Thú thật, tôi đã quên hoàn toàn nội dung cuốn sách, đó là lý do tôi phải nhờ đến Wiki. Điều tôi chắc chắn là, với một câu chuyện như thế, nếu muốn chép lại đôi đoạn trong cuốn sách, hẳn phải có nhiều đoạn hay để chép, mà cái câu trên kia chẳng có vẻ gì hay lắm. Nó không có dáng vẻ triết lý như nhiều đoạn khác mà Demian chép trong sổ, cũng không phải là những đoạn văn bay bổng hoặc đau thắt, chi tiết hay hài hước, thông thái hay gợi dục, gợi mở hay dâng trào. Bằng cái trí nhớ suy tàn của tôi, tôi không nhớ cậu bé được nhắc đến trong đoạn văn kia là cậu bé nào, tôi chỉ đoán, và khá tin vào cái sự đoán của mình, cậu bé ấy chính là Demian, hay nói cách khác, Demian thấy mình được miêu tả bằng câu văn ấy. Đấy, những ghi chép trong một cuốn số tay mà chép nhiều hơn ghi cũng có thể cho ta biết về tính cách của một con người. Tôi biết Demian hiện giờ cũng gần giống những gì được tả trong đoạn văn kia: thông minh, trầm lặng, và ưa giễu cợt. Can đảm thì không chắc lắm, vì tôi biết cậu ta sợ ngỗng. Tôi đang hình dung ra một câu bé Demian lúc chín mười tuổi: bẽn lẽn, nhút nhát như con gái, sạch sẽ và nghịch ngầm. Lúc đó chắc mặt Demian chưa nhiều tàn nhang như bây giờ.

Tuổi trẻ băn khoăn (II)

***

Tôi ra biển, hành trang ngoài mấy bộ quần áo, laptop, cuốn The Brooklyn Follies của Paul Auster, là cuốn sổ tay của Demian. Kể từ đây, để cho tiện, hãy gọi người bạn trẻ - chủ nhân cuốn sổ mà tôi đang mô tả bằng cái tên này.

Biển mùa này đầy gió, nước có lẽ lạnh nên ít người tắm. Tôi, một người luôn mê biển, chưa thể nhúng chân xuống nước, và không chắc có thể làm điều đó, không phải vì sợ lạnh mà vì chuyến đi này hoàn toàn không phải là kỳ nghỉ. Thay vì họp trong văn phòng, cả công ty lại kéo nhau ra một resort biển. Thời gian biểu sẽ là ăn, họp, đi toa-nét, ăn, họp, đi toa-nét, họp, ăn. Những khoảng nghỉ giữa ba công việc đó, tôi lại giở cuốn sổ của Demian.

Demian không nói lý rõ lý do tại sao cậu ta không muốn mang theo cuốn sổ: nó mỏng, và không như cuốn album đầy những tấm hình mà cậu ta muốn quên mà không muốn hủy, nó không chứa đựng những điều buồn bã.

Cuốn sổ là một trong ba thứ Demian nhờ tôi giữ giùm trước khi lên đường. Hai thứ còn lại là cuốn album mà tôi vừa nói, và vài chục cuốn sách từ triết học Tây phương, Hán học danh ngôn, sách về cuộc đời đức Phật cho đến tiểu thuyết của Remarque và Nguyễn Việt Hà. Demian bảo mấy chục cuốn sách đó tuy không phải quá nhiều nhưng nếu cân cũng hơn chục kí lô, cậu không muốn trả tiền quá cân, mà cũng không muốn cho hay tặng ai, suy đi nghĩ lại chỉ có tôi là người thích hợp nhất để giữ sách cho cậu ta trong ít năm mà không bị thất thoát hoặc mối gặm. Sách thì nặng, hình thì muốn quên, còn cuốn sổ thì chẳng rõ tại sao cậu ta cứ gán cho tôi. Tôi nhận – đã có chỗ để chất mấy chục cuốn sách thì cuốn sổ trăm trang không có gì đáng kể - nhưng dọa sẽ tung hê những bí mật trong đó. Cậu ta bảo những điều ghê gớm nhất, đáng xấu hổ nhất thì đằng nào cũng không có trong cuốn sổ. “Chỉ ghi chép những điều vớ vẩn, vô hại” – đó là nguyên văn lời Demian.

Tôi cũng nói luôn, ở phần trên, tôi vờ như mình là người lạ tình cờ đọc cuốn sổ, và vờ suy diễn này nọ. Thật ra, Demian khá thân với tôi, nên những bình luận phía trên (và cả ở phía dưới) không hoàn toàn là phỏng đoán. Ít ra trong đó có một nửa sự thật.

***

To become better is my ultimate goal. Đây là câu đầu tiên trên trang thứ hai của cuốn sổ. Câu này không ghi tác giả. Để khỏi phải lặp đi lặp lại, từ đây những câu nào không ghi tên tác giả xin bạn hiểu là phát ngôn của chính Demian, vì những câu nào chép của người khác, Demian đều ghi chú cẩn thận. Câu này có nghĩa: “Mục tiêu tối hậu của tôi là trở nên tốt hơn”.

Trong quản trị dự án, khi đặt ra mục tiêu, người ta thường đòi hỏi mục tiêu phải SMART – nghĩa là phải cụ thể (specific), có thể đo đếm được (measureable), có thể đạt được (achievable), phù hợp (relevant), và có mốc thời gian (time-bound). Nếu xem cuộc đời là một dự án, và đem chiếu các tiêu chí trên vào cái “mục tiêu tối hậu” của Demian, ta sẽ thấy nó rất chênh vênh: “trở nên tốt hơn” là một ý niệm chung chung và không xác định đâu là điểm đến. Nếu bảo đó là mục tiêu, thì mục tiêu ấy là mục tiêu di động, vừa tiến lại gần nó lại lùi ra, ta tiến thêm bước nữa nó lại lùi bước nữa, cứ như thế đến vô cùng. Bất kỳ một nhà quản trị nào cũng có thể đánh hỏng cái mục tiêu này ngay khi nó vừa được trình bày trên màn hình chiếu.

Thế nhưng, cuộc đời không phải là một dự án – nếu phải, thì dự án đó quá dài và chứa đựng quá nhiều yếu tố không lường trước; hoặc không, thì ít nhất cũng phải là tập hợp của nhiều, rất nhiều dự án theo cả chiều ngang lẫn chiều dọc, mỗi dự án có một mục tiêu riêng mà tổng hợp tất cả những mục tiêu ấy xem chừng là một việc bất khả thi. Vì lẽ đó, xét nét cái “mục tiêu tối hậu” của Demian theo con mắt quản lý dự án hẳn không phải là việc làm thích hợp.

Nếu thế, liệu có thể cho rằng cái mục tiêu di động của Demian là một quan niệm sống, và là một quan niệm tích cực vì một người lúc nào cũng mong muốn mình sẽ tốt hơn là người không bao giờ hài lòng với chính mình – một con người cầu tiến – lẽ nào không phải thế?

Tôi không rõ Demian đã suy nghĩ bao lâu trước khi đặt bút viết câu này trên trang gần như trang đầu tiên của một cuốn sổ tay khi cậu ta 24 tuổi. Có phải cậu đã nghiền ngẫm, nhẩm đi nhẩm lại trong đầu câu đấy hàng nghìn lần như một thứ thần chú nội tâm trước khi cậu ta có cuốn sổ? Hoặc, khác đi, một ngày đẹp trời, cậu ta lang thang trên vỉa hè Sài Gòn, bất chợt thấy một cuốn sổ xinh xinh trong một cửa hàng văn phòng phẩm, thế là mua, và khi thử bút, cậu ta phóng tay viết câu này? Dù gì đi nữa, câu này đã được viết xuống, đã đi vào lịch sử của một người hai mươi bốn tuổi như một con gà đã chết. Và tôi, một kẻ rỗi hơi, soi con gà chết đó bằng kính lúp (định nói kính hiển vi nhưng chợt nhớ kính hiển vi quá nhỏ so với con gà) như Sherlock Homes soi một cái tàn thuốc hay một cái móng tay hòng tìm ra một nguyên nhân một vụ án mạng rất có thể sẽ được kể trong entry tiếp theo.

Tuổi trẻ băn khoăn (I)

Hôm nay, tình cờ được đọc sổ tay của một người 24 tuổi. Cuốn sổ này một cuốn sổ bìa đen, gáy lò xo, giấy trắng kẻ ngang, hẳn là sản phẩm nhập khẩu vì trông hình thức và chất lượng giấy không có vẻ Việt Nam lắm. Chắc không phải là nhập từ Bồ Đào Nha, vì sổ nhập từ Bồ Đào Nha thế nào cũng gây ra một số chuyện kỳ bí nào đó: một tảng bê tông rơi suýt trúng người, một người đang đi dạo bỗng đi thẳng ra sân bay và đến một thành phố lạ không để lại tông tích, hay một người vô tình tự nhốt mình trong một căn hầm chống bom có sẵn thực phẩm cho 6 tháng nhưng không có cách nào thoát ra và cũng chẳng có cách nào liên lạc với thế giới bên ngoài. (Những chi tiết này nằm trong cuốn Oracle Night tất nhiên của Auster – sau khi đọc cuốn này người ta có khuynh hướng cảnh giác với tất cả các thể loại sổ tay , đặc biệt sổ xuất xứ Bồ Đào Nha và bán trong tiệm của người Hoa).

Cuốn sổ được ghi bằng mực xanh, mực tím, mực đen và bút chì, lẫn lộn tiếng Anh và tiếng Việt, phần lớn là trích dẫn từ sách báo, nhưng cũng lẫn những đoạn ngắn không ghi tác giả, tôi đoán là một dạng nhật ký. Được sự đồng ý của chủ nhân cuốn sổ, tôi trích lại một số ghi chép ra đây, chữ thường là chép nguyên từ cuốn sổ, còn chữ nghiêng là bình luận của tôi.

- AGKPM. Năm chữ cái này nằm ngay trang đầu tiên của cuốn sổ, góc trên cùng bên trái. Năm mẫu tự được viết bằng chữ in, đứng liền nhau, không có dấu chấm ở giữa. Với cách viết này, chỉ có một cách phỏng đoán duy nhất rằng nó là viết tắt của một chữ gì đấy. Trong thời đại Internet, cách nhanh nhất để đoán từ viết tắt là tra Google. Google từ lâu không còn đơn thuần là một công cụ tìm kiếm nữa mà đã trở thành một thứ siêu từ điển bách khoa. Khả năng tìm được một từ viết tắt hoặc một tên riêng nào thông qua Google là cực kỳ lớn. Thế nhưng, lần này, kết quả tìm kiếm cụm chữ cái AGKPM của tôi là zero. Khi không tìm được từ cần tìm, Google thường đề nghị từ tương tự hoặc gần giống đề phòng trường hợp người ta đánh máy nhầm. Lần này Google đề nghị cụm chữ cái AGMPM - Association of Greek Manufacturers of Packaging and Materials. Bằng những gì tôi biết về người bạn trẻ của tôi, tôi không nghĩ bạn đấy liên quan gì đến vật liệu hay đóng gói, càng không liên quan gì đến Hy Lạp. Dĩ nhiên, như nhiều bạn trẻ giàu mộng mơ khác, bạn ấy say mê Thần thoại Hy lạp, nhưng rõ ràng có một khoảng cách khá xa giữa thần thoại Hy Lạp và những nhà sản xuất vật liệu đóng gói đồng hương. Vì thế, trong trường hợp này, tôi cho rằng đề nghị của Google là không phù hợp. Vả lại, một khi đã ghi cẩn thận vào trong sổ tay, tôi không nghĩ bạn ấy có thể ghi nhầm.

Nhờ Google không xong, đành phải đoán theo kiểu khác. Rất có thể đấy là tên 5 người con gái, chẳng hạn Ánh - Giao – Khuê – Phương – Mai, hoặc tên 5 người con trai Anh – Giang – Khương – Phúc – Mạnh, cũng có thể là tên 5 người vừa trai vừa gái có quan hệ mật thiết đối với chủ nhân cuốn sổ. Tuy nhiên, đọc tiếp những trang sau, tôi thấy không có bất kỳ nhắc nhở đến một tên người nào. Cho nên, có thể năm chữ cái kia không phải tên người.

Phỏng đoán theo một cách khác nữa, vì chủ nhân của cuốn sổ mới chỉ 24 tuổi, hẳn bạn ấy còn rất nhiều ước mơ. Biết đâu năm chữ cái kia viết tắt cho những ước mơ của bạn? Chẳng hạn: Arts – Girls/Guys – Knowledge – Position – Money, hay Antiques - Gin – Kamikaze – Psychology – Mormon. Tôi tạm hài lòng với giả thuyết năm chữ cái viết tắt của năm ước mơ hay năm mối quan tâm hàng đầu, nhưng tôi chịu không thể đoán chính xác năm chữ ấy viết tắt của chữ gì.

- Think first, ask later. Dòng chữ này nằm giữa trang đầu tiên, viết bằng chữ thường, được đóng khung hình chữ nhật. Vì được viết trên trang đầu tiên, và lại được đóng khung, tôi cho rằng đây là một dạng châm ngôn của chủ nhân cuốn sổ. Suy nghĩ trước, hỏi sau, ha ha. Nếu đây quả thật là châm ngôn, thì chủ nhân cuốn sổ của chúng ta hẳn là một người thận trọng, làm việc gì cũng suy xét kỹ càng. Nhưng cũng có thể người bạn trẻ này quá nhút nhát, nên thích ngồi “tư duy” một mình hơn là lên tiếng. Hẳn bạn ấy sẽ gặp nhiều khó khăn khi hòa nhập với đám đông. Tôi cũng muốn nói thêm rằng, theo quan điểm của tôi, đây là một châm ngôn không tốt. Nó quá tự ti, không phù hợp với xu hướng học hỏi hiện đại - ấy là tôi giả định người bạn này ham hoc hỏi. Tôi nghĩ cứ hỏi phứa đi, hỏi càng nhiều càng tốt, có phải là đỡ phải tự mày mò suy nghĩ không. Chưa kể đặt câu hỏi là khởi động một quá trình tương tác xã hội. Học sinh sinh viên Việt Nam chúng ta thường bị chê kém kỹ năng giao tiếp là gì.