Thứ Hai, 12 tháng 11, 2007

Một dự án dang dở

Chỉ vì Kafka. Chính xác là Kafka bên bờ biển. Tôi chắc rằng chỉ vài ngày nữa thôi, cái tên này sẽ làm xao động làng blog, như chim vặn dây cót đã từng. Đầu tiên là em gái Nhị Linh, với lợi thế mảnh mai của mình đã upperhand làm một chuyến ra đi và trở về khi dân tình hãy còn đang ngơ ngác. Rồi đến cô nàng Saigonese xuýt xoa con chim và mưa cá trên cái bìa. (Hiển nhiên đấy là một cái bìa ấn tượng). Rồi sẽ còn nhiều nhiều nữa, chắc chắn như thế. (Tôi đang nhớ đến bạn Linh, nhà Blog học lừng danh của thời đại chúng ta, cũng như anh 5xu, tên lưu manh xuất chúng của thời đại chúng ta.)

Nếu các bạn yêu quý còn nhớ, tôi đã và đang có một dự định lớn lao. Đó là nghiền bằng hết 7 cuốn truyện Việt Nam mà tôi mua vào một ngày chủ nhật đẹp trời cách đây chưa xa. Tôi đã đọc được ¾ cuốn Bóng đè, trọn cuốn Song song và chừng hai chục trang T mất tích thì thình lình bị quẳng vào tay một quả Kafka bên bờ biển.

Đỗ Hoàng Diệu và Bóng đè, bây giờ tôi mới chính thức đọc cô. Không hiểu vì sao xung quanh cô lại có quá nhiều tiếng ồn ào đến thế. Tôi không thấy văn cô “ghê rợn” như những gì người ta đồn đãi. Những tiếng đồn ấy có lẽ phần lớn chỉ căn vào bề mặt văn bản mà không nhận thấy hoặc cố tình lờ đi những ẩn dụ mà cô cất đi dưới những con chữ vặn vẹo. Vâng, tình thực tôi chỉ thấy cô hay vặn vẹo. Cái vặn vẹo người ta thường có những khi phải ngồi cả ngày trong văn phòng hoặc khi mông phải dán vào ghế trên những chuyến xe đò liên tỉnh. Nếu cô không vặn vẹo có khi chúng ta sẽ có một Đỗ Hoàng Diệu tươi tắn hơn và nhờ đó, ít tiếng thị phi hơn.

Vũ Đình Giang (trong Song song) thì không vặn vẹo, nhưng lại hơi cứng, và vì thế không thật sự đáng tin. Nếu so với một cuốn khác cùng đề tài nổi đình nổi đám của Bùi Anh Tấn (nổi vì đề tài, không phải vì chất lượng), rõ ràng Vũ Đình Giang có một cách tiếp cận giàu chất văn học hơn rất nhiều. Dẫu tôi nhận thấy một chút Kafka và kha khá Dos (Tội ác và trừng phạt) trong Song song, thì tôi cũng không thể không nhận thấy anh rất cố gắng vùng vẫy cho ra một thế giới của riêng mình. Tuy nhiên, anh có vẻ không tin lắm vào cách viết của mình, cho nên cái thế giới của anh cũng không rõ nét lắm.

Chỉ với 20 trang T mất tích đã đọc, tôi đã có cảm giác rằng tôi đang được tiếp cận với hàng Việt Nam chất lượng cao. Thì khốn thay, tôi bị quẳng vào tay một quả Kafka bên bờ biển. Kafka, Murakami, Dương Tường - chừng ấy cái tên cộng lại khiến tôi không thể không lật vài trang. Như một cái bẫy, cả ba đã cuốn tôi đi. Dưới sức nặng của cái chăn dày cộp và trong mùi mưa ẩm mục, tôi chìm vào thế giới của Murakami đến bây giờ vẫn chưa thoát ra được.

Khi chưa thoát ra được thế giới của Murakami, thì đọc tiếp bất kỳ ai cũng là một cực hình. Tôi nghĩ là tôi đã đối xử thật bất công với Thuận, và cả Vũ Phương Nghi nữa. Từ tối hôm qua đến hôm nay, tôi đã nâng lên hạ xuống bao nhiêu lần T mất tích và Chuyện lan man đầu thế kỷ. Vậy là cái dự án vĩ đại của tôi đành dang dở rồi. Ít nhất cho đến khi nào tôi trở về.

Chủ Nhật, 4 tháng 11, 2007

Không có kiêu hãnh và [càng] không có định kiến

Dạo này nghe câu này hơi nhiều: “Ngồi buồn cởi cúc xem trym – Còn hơn vào rạp xem phim nước mình”.

Câu này nghe cũng hơi bị nhiều: “Văn học Việt Nam thì có gì mà xem”.

Thậm chí còn như thế này: “Không đọc cuốn đấy vì nhìn qua thấy tiếng Việt không nhuần nhuyễn”.

Những câu mà tôi nghe được đấy, cũng có lúc là suy nghĩ của tôi. Đã mười năm nay tôi không xem phim truyền hình Việt Nam. Ba năm nay tôi không xem phim điện ảnh Việt Nam. Tác phẩm văn học Việt Nam gần đây nhất mà tôi đọc, một cách chính thống, nghĩa là bỏ tiền ra và mua về đọc, là Cánh đồng bất tận. Còn kể cả ồn ào như Bóng đè, tôi cũng chưa đọc. Phần vì tôi nghĩ mình có ít thời gian, đọc cái gì phải cho đáng. Phần vì tôi nghe bảo, ở trong đấy có rất nhiều thô tục. Mà tôi không thích cái gì thô tục nên tôi không đọc.

Tôi chợt nhận ra, tôi không xem phim mà tôi vẫn cứ chê (mặc dù không nói ra - thường là ngầm tán đồng với những người chê), tôi không đọc mà tôi đã sẵn có một ý định tẩy chay từ trước. Với tư cách là một khán giả, một độc giả, tôi đã không cho những cuốn phim ấy, những cuốn sách ấy một cơ hội để chứng minh rồi.

Lang thang trên blog cũng có cái hay là tiếp xúc được nhiều với suy nghĩ, quan niệm của người khác. Cái vòng tròn bạn bè trong đời thực của tôi không quá nhiều và không đủ phong phú để tôi nghe những ý kiến khác nhau. Blog phong phú hơn nhiều. Tôi nhặt được ối điều hay từ những người trong friend list và trong favorites. Chẳng hạn tôi có đọc bài của chị 2 4 6 nói về giải thưởng Hội nhà văn năm nay. Đại ý rằng có những người phán xét một cuốn sách trước khi đọc nó. Tôi cũng đọc đâu đó trên blog của Phan Xi Nê, đại ý rằng nếu Việt Nam làm phim tình cảm thì dân tình bảo giống Hàn Quốc, làm hành động thì bảo giống Hong Kong, etc. Tôi đọc những lời như thế và chợt nhận ra rằng tôi, và có thể rất nhiều các bạn nữa, có quá nhiều định kiến.

Thế nên, sáng nay là một sáng chủ nhật đẹp trời, tôi phóng xe ra khỏi nhà để đi mua sách. Trời đẹp lắm nên đầu tôi cởi mở hơn chăng, vì tôi mua những bảy cuốn truyện Việt Nam cùng một lúc. Chưa bao giờ trong cuộc đời làm người…mua sách, tôi mua cùng một lúc nhiều tác phẩm văn học Việt Nam đến thế, Những cuốn này là những cuốn ít nhiều được nhắc đến gần đây, hoặc chưa được nhắc đến nhưng tôi có biết đôi chút về tác giả. Tôi mua Và khi tro bụi của Đoàn Minh Phượng, T mất tích của Thuận, Bóng đè của Hoàng Diệu, Chuyện lan man đầu thế kỷ của Vũ Phương Nghi, Vũ điệu tử thần của Trần Thanh Hà, Song song của Vũ Đình Giang và 21 Khúc biến tấu của Nguyễn Thị Thúy Quỳnh.

Có một cân nhắc thú vị về cuốn cuối cùng này. Tôi biết đôi chút về tác giả qua một cái nick ở Thăng Long. Ở Thăng Long, nick này hay bị coi hâm, dở hơi, viết văn sai chính tả, ngữ pháp và bị ném đá toàn diện. Tôi nhìn lướt qua vài trang cuốn tiểu thuyết dày cộm của cô và thấy rằng quả thật văn của cô rất khác người. Tôi nghĩ rằng tôi sẽ phải thật kiên nhẫn mới đọc được hết 21 khúc biến tấu của cô. Vậy mà thật kỳ lạ, chính điều đấy lại thôi thúc tôi phải mua cuốn này và phải đọc hết nó cho bằng được. Vì tôi cảm thấy, chỉ qua vài trang mà tôi đã nhìn lướt, rằng cô đang chơi một trò chơi thú vị với tiếng Việt. Hình như cô không biết, hoặc giả cô cố ý bóp méo, tất cả những quy tắc ngữ pháp tiếng Việt. Tiếng Việt của cô khó lòng được coi là trong sáng trong mắt những nhà “trong sáng học”. Nhưng không trong sáng thì đã sao, biết đâu cô lại làm giàu cho tiếng Việt. Mà thôi, tôi không nên nói quá nhiều, khi tôi chưa đọc hết truyện.

Tối hôm qua, tôi cũng đã mua hai bộ phim Việt là Áo lụa Hà Đông và Dòng máu anh hùng. Tuần này và tuần tới, tôi sẽ xem phim Việt Nam và đọc văn học Việt Nam. Tôi đã vứt bỏ một ít định kiến. Hy vọng sau hai tuần này tôi sẽ có được niềm vui rằng những định kiến ấy xứng đáng được vứt bỏ.

Mặc dầu vậy, trưa nay tôi sẽ ăn spaghetti chứ không ăn cơm.

Thứ Năm, 1 tháng 11, 2007

Bùi Giáng tiễn Quang Dũng

Nhân mấy hôm nay hay nói chuyện Quang Dũng, post luôn bài này của Bài Giáng cho nó tiện.

Quang Dũng

Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn

Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng

Sông Đáy chậm nguồn qua Phủ Quốc

Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng

Thình lình vĩnh biệt cõi đời

Anh đi để lại những lời thế kia

Sáo diều thổi suốt đêm khuya

Lúa vàng Bương Cấn sẻ chia vui buồn

Vòng quanh Phú Quốc chậm nguồn

Bến bờ sông Đáy mưa phùn nhớ anh

Bùi Giáng